دیپلماسی علمی ایران در آسیای مرکزی

دیپلماسی علمی مفهومی است که در قرن بیست و یکم، به سبب پیشرفت های فناورانه در حوزه های مختلف دانش بشری مطرح شده و بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. به طور کلی این مفهوم به همکاری های علمی دولت ها و ملت ها، به منظور رسیدگی و حل و فصل چالش های مشترک مربوط است. امروزه دیپلماسی علمی به عنوان ابزاری مناسب جهت ایجاد ارتباط میان ملت ها و دستیابی به منافع مشترک مورد توجه قرار می گیرد. منطقه ی آسیای مرکزی که شامل 5 کشور است، هم به سبب مجاورت جغرافیایی و هم به واسطه ی پیوندهای تاریخی با ایران از اهمیت قابل توجهی برای ایران برخوردار است. در بیش از دو دهه از استقلال این کشورها تاکنون، فضای جدیدی از نظر ارتباطات و تعامل بر این منطقه حاکم شده که برای جمهوری اسلامی ایران نیز دارای اهمیت است. یکی از مسایلی که جمهوری های بازمانده از فروپاشی اتحاد شوروی و از جمله آسیای مرکزی، در دوره ی پس از فروپاشی با آن روبه رو شدند، ضعف دانش و فناوری تخصصی در حوزه های مختلف و همچنین کمبود نیروهای متخصص در این حوزه ها بود که دلیل آن وابستگی به مرکز اتحاد (روسیه) بود. پیشرفت های ایران در عرصه ی علم و فناوری، مورد تایید و شناسایی بین المللی قرار گرفته و می توان این مولفه را به عنوان قدرت نرم ایران در روابط با کشورهای آسیای مرکزی مورد استفاده قرار داد. ‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬سوال پژوهش حاضر این است که فرصت ها و چالش های ایران در استفاده از ابزار دیپلماسی علمی در روابط خود با کشورهای آسیای مرکزی چیست؟ برای پاسخ به پرسش اصلی، فرضیه ی نویسندگان این است که عواملی مانند ضعف علمی و فناوری این کشورها پس از اتحاد شوروی و رویکرد مثبت این کشورها به روابط با ایران، زمینه ی مساعدی برای استفاده ی ایران از دیپلماسی عمومی در مورد این کشورها فراهم کرده است. روش گردآوری داده های این پژوهش، توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی بوده است.