مطالعه تطبیقی نقش پلیس در میانجی گری کیفری در حقوق ایران و اسناد بین المللی

میانجی گری به عنوان یکی از برنامه های عدالت ترمیمی در اثر تحول در ایدیولوژی حقوق دانان و جرم شناسان از دهه 70 به منصه ظهور رسیده است. میانجی گری پلیسی که در قسم پلیسی- قضایی و پیش از محاکمه جای می گیرد، به جهت نخستین مرحله مواجهه بودن، در قضازدایی نقش موثری ایفا می کند. این نوع میانجی گری در اسناد بین المللی و قوانین کشورهای مختلف مانند کانادا و نیوزلند مقرر گردیده است. در حقوق ایران، میانجی گری پلیس در نصوص قانونی به صراحت پیش بینی نشده است. با وجود این، نیروهای پلیس با الهام از بند 8 ماده 4 قانون نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1369 در ارتباط با وظایف نیروهای انتظامی در پیشگیری از جرم اقدام می نمایند. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی به نقش میانجی گری پلیس در حقوق ایران و اسناد بین المللی پرداخته و نتایج حاصل حاکی از این است که اجرای اصولی و نظام مند میانجی گری از سوی پلیس نیازمند تصریح در نصوص قانونی و ارایه آموزش های لازم به نیروی پلیس است. در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 میانجی گری در جرایم تعزیری درجه 6، 7، 8 که مجازات آن ها قابل تعلیق است، پیش بینی شده است، لیکن در جرایم حدی حق الناسی (قذف و سرقت)، قصاص، دیه و تعزیرات درجه 1 تا 5 نیز اعم از جرایم مشهود و غیرمشهود، به طور غیررسمی قابل اجراست. با وجود این، در جرایم غیرقابل گذشت از جهات موقوفی قابل تعقیب و دادرسی نبوده و از موارد تخفیف مجازات قلمداد می شود. در جرایم واجد اثر اجتماعی نیز به جهت عدم امکان تامین اهداف عدالت ترمیمی، میانجی گری کیفری قابل پذیرش نیست.