بار بیماری اختلالات روانی: مطالعه کشورهای منطقه خاورمیانه طی دوره 2017 - 2000

اختلالات روانی به عنوان بارزترین چالش حال حاضر سلامت جهانی، نگرانی های بسیاری را برای نظام های سلامت، متخصصین و سیاستگذاران حوزه سلامت به وجود آورده و عامل اصلی رشد عوارض و ناتوانی های ناشی از عدم سلامت در جهان به شمار می رود. مطالعه حاضر با هدف توصیف وضعیت بار بیماری اختلالات روانی در کشورهای خاورمیانه، طی دوره مطالعاتی سال 2000 تا 2017 طراحی و انجام شد.

مطالعه توصیفی-مقطعی حاضر بر اساس آخرین داده های منتشر شده و در دسترس(تا سال 2017 میلادی) توسط پایگاه اطلاعاتی Global Burden Disease) GBD)، برای اختلالات روانی در سال 1398 هجری شمسی انجام شد. جامعه مورد بررسی کشورهای منطقه خاورمیانه بودند. در مطالعه حاضر اختلالات روانی شامل: اسکیزوفرنیا، افسردگی، اختلال دو قطبی، اختلال اضطرابی، اختلال خوردن، اوتیسم، اختلال نقص توجه بیش فعالی(ADHD)، اختلال رفتاری و اختلال ناتوانی ذهنی مورد بررسی قرار گرفتند. از شاخص (DALY (Disability-Adjusted Life Years به عنوان معیار بار کل بیماری استفاده شد. اطلاعات درج شده در پایگاه GBD بر اساس دریافت داده هایی است که کشورهای ذیربط برآورد کرده اند و به  دلیل محدودیت های اقتصادی و توسعه بهداشتی، برخی از کشورها در رابطه با ثبت داده ها مبتنی بر شواهد پژوهشی عملکرد ضعیفی داشته اند.

اختلالات روانی، 9/4 درصد از دالی های ثبت شده برای کل بار بیماریها در جهان را به خود اختصاص داده که از این نظر در جهان، رتبه ششم را دارد؛ این میزان برای منطقه خاورمیانه 2/6 درصد(رتبه هفتم) بوده است. دو اختلال افسردگی(35%) و اختلال اضطرابی(25%) بیشترین میزان بار بیماری اختلالات روانی را داشته اند. براساس اطلاعات ثبت شده در پایگاه اطلاعاتی GBD،  اختلالات روانی در کشورهای ایران، بحرین و قطر بیشترین و در کشورهای مصر، عراق و یمن کمترین میزان بار بیماری را به خود اختصاص داده اند. همچنین بار بیماری اختلال افسردگی و اختلال اضطرابی به طور مشخص در تمام کشورها در بین زنان بیشتر از مردان بود. گروه سنی 49-15 سال بالاترین میزان DALY اختلالات روانی را به خود اختصاص داده بودند.

نتیجه مطالعه حاضر نشان می دهد که اختلالات روانی در منطقه خاورمیانه از بار بیماری بالایی نسبت به میزان جهانی برخوردار می باشد. همچنین در کشورهای منطقه خاورمیانه به دلایل موانع فرهنگی و سایر محدودیتها، زنان نسبت به مردان بیشتر در معرض اختلالات روانی قرار داشتند. پیشنهاد میشود سیاستگذاران کشورهای مورد مطالعه از جمله ایران جهت کنترل و کاهش شیوع اختلالات روانی، اقدامات عملی در زمینه بهداشت روان را در اولویتهای سیاستی خود قرار دهند.