پژوهشی در فناوری های هنری ساخت زیورآلات نقره ای زنان در سیستان و بلوچستان

زیورآلات فلزی سنتی و بومی بانوان در سیستان و بلوچستان از آثار زینتی مهم بوده که تا چند دهه پیش استفاده می‏شده است. این آثار که در طرح‏ها و مدل‏های گوناگون ساخته می‏شده از شاخص ‏ترین دست‏ ساخته‏ های هنری جنوب‏ شرق است که امروزه رو به فراموشی رفته و به مطالعه و تحقیق در این زمینه نیاز دارد. به همین منظور، در این مقاله سعی شده است با مطالعه زیورآلات سنتی بانوان بلوچ به بررسی روش‏های ساخت، ساختار و چیستی مواد مورد استفاده آن ها پرداخته شود. ازاین رو، در مطالعه حاضر 9 نمونه از زیورآلات مرسوم زنان بلوچی مورد آزمایش و بررسی قرار گرفته ‏اند و روی آن ها آزمایش ‏هایی همچون متالوگرافی (OM)، رادیوگرافی، سی‏تی اسکن (CT-Scan)، آنالیز پراش پرتوی ایکس (XRD) و آنالیز فلورسانس اشعه ایکس (XRF) انجام گرفته است. بررسی‏ها و آزمایش‏های ساختارشناسی زیورآلات فلزی نشان داد پایه فلزی اصلی آثار تماما از آلیاژ نقره مس است و با ساختار یوتکتیک و با روش‏های ریخته ‏گری ساخته شده ‏اند. به‏ طوری که آزمایش‏های عنصری و ترکیبی دو عنصر نقره و مس را به ترتیب با بیشترین میزان در ترکیب نوع آلیاژ شناسایی کرده است. همچنین، نوع اتصالات، لحیم‏ کاری و مغز فلزی زیورآلات توسط بررسی‏های رادیوگرافی و سی‏تی اسکن بررسی شده است.