جایگاه نوین ترکیه در ژئوپلیتیک خطوط لوله انرژی در قفقازجنوبی پیامدهای منطقه ای برای ایران

وابستگی اقتصادی کشورها به مصرف سوخت های فسیلی باعث تقاضای روز افزون برای عرضه با ثبات نفت و گاز شده است. از این رو خطوط لوله انرژی به عنوان باثبات ترین روش عرضه انرژی اهمیت بسیار یافته است. قفقازجنوبی علی رغم وسعت کمی که دارد منطقه ای مهم برای انتقال انرژی محسوب می شود. اما با توجه به محدودیت های جغرافیایی حاکم بر منطقه، خطوط لوله آن باید از مناطق مجاور به بازار مصرف برسد. ترکیه با استفاده بهینه از این وضعیت نه تنها تبدیل به مسیر ترانزیت انرژی قفقازجنوبی شده است بلکه بخشی از نیاز داخلی خود را نیز تامین می کند. مقاله حاضر در پی پاسخ به این پرسش ها است که جایگاه ترکیه در ژیوپلیتیک انرژی قفقازجنوبی چیست؟ و این جایگاه چه پیامدهایی برای ایران دارد؟ با استفاده از دو مفهوم «کشور ترانزیت انرژی» و «کشور کانون انرژی» این فرضیه بررسی شده است که ترکیه تبدیل به کشوری ترانزیتی در قبال قفقازجنوبی شده است. سپس در قالب چارچوبی مفهومی از ژیوپلیتیک انرژی و نظریه نیوریالیسم استدلال شده است که بدون مشارکت ایران در طرح های انتقال انرژی نفوذ منطقه ای آنکارا در مقایسه با تهران به ویژه در ابعاد اقتصادی افزایش خواهد یافت. روش این مقاله توصیفی- تحلیلی و باستفاده از منابع اینترنتی و کتابخانه‎ای تدوین شده است.