همانندی ها و تفاوت های روایی در ادبیات و سینما

سینمای پرمخاطب جهان، سالهاست که وامدار ادبیات داستانی و بویژه رمان است و آنگونه که از اسناد موجود برمی آید، نزدیک به 85 درصد آثار موردتوجه در آکادمی اسکار، آثار اقتباسی از رمانهای مشهور- و گاه غیرمشهور- بوده است. میتوان ادعا نمود که توجه سینما به ادبیات داستانی بیش از هرچیز به ماهیت اقتصادی آن باز میگردد، زیرا ادبیات داستانی انتشار یافته و مورد استقبال قرارگرفته، تا حدودی تضمین کننده جذابیت فیلمی است که از این دسته از آثار اقتباس میشود، از این رو در سالهای اخیر، سرمایه گذاران سینمایی اقبال بیشتری نسبت به فیلمنامه های اقتباسی نشان داده اند. از سوی دیگر، این نگاه - گاه سوداگرانه - اثر مثبتی بر ماندگار شدن و دیده شدن آثار ادبی دارد و به همین دلیل میتوان توجه سینما به ادبیات داستانی را دربردارنده دستاورد دوگانه و مفید برای ادبیات داستانی و سینما محسوب نمود. علیرغم توجه سینمای کشورهای مختلف به ادبیات داستانی خویش و بهره برداری حتی اقتصادی، از این گنجینه، در تاریخ سینمای ایران این امر بندرت اتفاق افتاده و از این رهگذر، هم سینما از دستیابی به این گنج محروم مانده و هم ادبیات داستانی از این بستر بهره لازم را نبرده است . بزعم نگارندگان این مقاله ، یکی از مهمترین دلایل عدم توجه سینمای ایران به ادبیات داستانی و رمانهای ایرانی، همانا کمبود پژوهشهای مربوط به چرایی، چگونگی، فرایند، دستاوردها و... اقتباس سینمایی از ادبیات داستانی در دیگر کشورها و ایران است. به همین منظور در این مقاله کوشیده شده است، با روشی تحلیلی و تطبیقی، "عناصر روایت " در دو اثر – مکتوب و سینمایی و نحوه پرداخت عناصر روایی در هر دومدیوم ادبیات و سینما مورد بررسی قرار بگیرد.از مهمترین دستاوردهای پژوهش حاضر، علاوه بر شناخت وجوه افتراق و اشتراک دو مدیوم، میتوان به استخراج و معرفی ما بازاهای تصویری و ادبی و جایگزینی و بهره‌گیری عناصر روایی اشاره کرد.