مطالعه محوطه های حاشیه بیابان در عصر مفرغ

محوطه های حاشیه بیابان به عنوان یک گونه از استقرارهای عصر مفرغ، به واسطه شرایط زیستی متفاوت و نامساعد، از سایر محوطه ها ایجاد شده اند. تاکنون یک مطالعه مقایسه ای راجع به چگونگی و علل تشکیل، رشد و افول این نوع از استقرارها انجام نشده است. باوجود این تفاوت های محیطی، تحلیل ها و تفاسیر راجع به تشکیل، پیشرفت و سقوط همه محوطه های عصر مفرغ با یک معیار و سنجش یکسانی ارزیابی می شوند، اما محوطه های حاشیه بیابانی عمدتا دارای شرایط سخت زیست محیطی و فاقد بسیاری از فاکتورهای پایدار بوم شناختی، برای یک اسکان پایدار هستند. حوزه بیابانی مورد مطالعه بین دره رود سند و ایران قرار گرفته است. اهداف اصلی پژوهش، شامل درک شیوه معیشت و گاهنگاری تطبیقی این مناطق بود که در طی آن درک مناسبی از روند شکل گیری، پیشرفت و فروپاشی محوطه های حاشیه بیابان و الگوهای معیشتی در موقعیت بیابانی میسر گشت. روش پژوهش برمبنای روش تحلیلی-توصیفی صورت گرفته است. پرسش های پژوهش عبارتنداز: 1-گاهنگاری تطبیقی ظهور، پیشرفت و فروپاشی محوطه های عصر مفرغ حاشیه بیابان چگونه بوده است؟ 2- شیوه های معیشتی محوطه های عصر مفرغ حاشیه بیابان چگونه بوده است؟ و چه عواملی در شکل گیری و پیشرفت محوطه های عصر مفرغ حاشیه بیابان موثر بوده اند؟ شواهد به دست آمده، نشان می دهد که ظهور محوطه های عصر مفرغ در این مناطق در اواخر هزاره چهارم پیش ازمیلاد، توسعه آن ها در اواسط هزاره سوم پیش ازمیلاد و افول آن ها در اواخر هزاره سوم و اوایل هزاره دوم پیش ازمیلاد بوده است. علاوه بر آن، شیوه معیشتی این محوطه ها در ابتدا مبتنی بر منابع کشاورزی و دامداری و سپس در مرحله توسعه، عمدتا برمبنای دسترسی به منابع معدنی، راه های تجاری و فعالیت های صنعتی بوده است. نتایج گویای ساختار متفاوت معیشتی و اقتصادی جوامع حاشیه بیابان به نسبت سایر محوطه های عصر مفرغ است.