ارزیابی دیدگاه رونالد باکلی در مشابهت سنجی ریخت شناسی قصه های پریان و احادیث امامیه

نظریه ریخت شناسی پراپ، الگویی کارآمد در تحلیل داستان ها محسوب می شود که در پی کشف نظام حاکم بر ساختار زبان حکایات است. این الگو بر آن است تا ثابت کند قصه ها با وجود اختلاف ها از ساختاری واحد تبعیت می کنند. فولکلورشناسان الگوی پراپ را در سایر فرهنگ ها به مثابه خوانشی علمی کارآمد دانسته و بر توصیف قصص بر پایه توجه به کنش ها و خویش کاری ها تاکید ورزیده اند. هم سازواری دین و قصه موجب شد، برخی دانشوران به تحلیل ساختاری داستان های دینی بپردازند. از جمله ایشان، رونالد باکلی است که الگوی ریخت شناسی را در «مجموعه روایی تقابل امام صادق (ع) با منصور عباسی»، با تحلیلی ساختارگرایانه مطابقت می دهد. حاصل پژوهش وی هم گون پنداری ساختار و محتوای احادیث با قصه های پریان بوده، که باتوجه به شاخصه های «افسانه ها» در فرهنگ عامه، گزاره «تنزل دهی منزلت احادیث تا حد افسانه های خیالی» را به اذهان متبادر می سازد. نتیجه ثانویه این دیدگاه نیز باورمندی به عدم اصالت احادیث و وجود پدیده جعل در آن ها را به دست می دهد. پژوهش حاضر ضمن بررسی و نقد این انگاره بر مبنای روش کتابخانه ای در گردآوری داده ها، میزان بازتاب الگوی ریخت شناسی را در این مجموعه روایی سنجیده، به مطابقت ها و تفاوت ها توجه می دهد و در نتیجه خوانش باکلی از تحلیل ریختاری احادیث امامیه را مردود دانسته است.