«بررسی سمبولیسم عرفانی در حکایتهای تفسیرهای عرفانی روح الارواح و کشف الاسرار و عده الابرار»

نماد از ابزار صورخیال و زیباسازی متن است. بخش قابل توجهی از ادبیات عرفانی صورت نمادین دارد. نویسندگان دو تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار و روح الارواح نیز برای تبیین و توضیح بهتر مسایل و تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطب از قالب حکایت بهره برده اند. بهره گیری از نماد در این متون به سبب بیان غیر مستقیم و چندلایه بودن، شگردی مناسب درجهت بیان اندیشه های عمیق عارفانه و عینیت بخشیدن به آموزه های عرفان و تصوف است. در پژوهش حاضر به بررسی نمادپردازی در بعد روایی تفسیرهای مذکور پرداخته و برآنیم تا بدانیم هدف از کاربرد نماد در حکایات این متون چیست، خاستگاه نمادها کدام است و مهم ترین خصیصه آن ها چیست. بر اساس یافته های این پژوهش، نمادهای بکار رفته در حکایات این دو اثر، از نظر موضوعی به دوبخش: نمادهای مربوط به حوزه عرفان و تصوف و نمادهای مربوط به شریعت تقسیم می شوند و کارکرد نمادها درعینیت بخشیدن به مفاهیم و آموزه های عرفانی بسامد بیشتری نسبت به تبیین مسایل دینی دارد. هم چنین باتوجه به محوریت پیام در این حکایات و تاکید بر انتقال مضمون به زبانی ساده و روان، نمادهای بکار رفته در آن ها نیز ساده، تک بعدی و اغلب محسوس هستند و طرح اصلی همه روایت ها بر تقابل میان نمادهای انسانی عاشق/معشوق و پادشاه/ عامه مردم می چرخد. قرار گرفتن این دو قطب در برابر یکدیگر، زمینه ساز ایجاد سایر تقابل ها در مضامین عرفانی شده و در شکل گیری داستان و ارایه مضمون نقش موثری دارد. روش انجام این پژوهش توصیفی- تحلیلی و کتابخانه ای است.