بررسی واژه «ذرا» در قرآن و متون مقدس یهودی-مسیحی

پژوهش حاضر با نگاهی تطبیقی به بررسی واژه «ذرا» در قرآن و متون مقدس یهودی-مسیحی پرداخته است و با رویکردی تاریخی بر ریشه شناسی این واژه در زبان های عربی، عبری، سریانی و آرامی متمرکز شده است. یک تحلیل ریشه شناختی در تبیین برخی الگو های حاکم بر ابدال ها و پدیده های آواشناختی میان زبان های پیش گفته سودمند است. این تحلیل ارتباط میان صورت های «ذرء» و «ذرو» را و نیز ابدال همخوان عبری «ה» (هه) به صامت های همزه و واو را در زبان عربی توضیح می دهد. هم چنین این پژوهش نشان می دهد که استعاره مفهومی «آدمیان، خرمن هستند» در قرآن و متون مقدس یهودی-مسیحی به کار رفته است. در استعاره فوق حوزه مبدا، خرمن و حوزه مقصد، آدمیان هستند. هم چنین سویه مورد تاکید، اشتمال بر دو بخش سره و ناسره یا ارزشمند و بی ارزش است. بنا بر پژوهش حاضر، متون مقدس پیش گفته متناسب با جهان بینی مخاطبان نخستین خود برای بیان موثر آن دسته از مقاصد و آموزه های تربیتی و فرهنگی که به امور انتزاعی مرتبط هستند از زبان استعاری بهره برده اند. توجه نکردن به این زبان و ویژگی های آن می تواند مفسران را گرفتار مفاهیم جاافتاده ای کند که در طی سده ها در تفاسیر تکرار شده اند و یا اساسا در سده های بعدی در جهان اسلام شکل گرفته اند.