تحلیل کیفی برنامه پزشک خانواده به منظور شناسایی علل و چالش های عدم پیشرفت برنامه

برنامه پزشک خانواده از مهم ترین تلاش های نظام سلامت ایران برای ایجاد نظام ارجاع در کشور، تدوین و در چند استان به اجرا درآمد، ولی به دلایلی چند با چالش های اساسی روبرو شد که موجب عدم پیشرفت برنامه گردید لذا پژوهش حاضر با هدف تحلیل برنامه مذکور به منظور شناسایی علل و چالش های عدم پیشرفت برنامه صورت گرفت.

مطالعه گذشته نگر حاضر از نوع تحلیل سیاست، یک پژوهش کیفی است، در آن نمونه گیری مبتنی بر هدف بوده و جمع آوری داده ها با استفاده از تحلیل اسناد و مصاحبه نیمه باز انجام شده است. تحلیل داده ها از طریق تحلیل تم در چارچوب مثلث سیاست گذاری و با استفاده از نرم افزار MAXQDA انجام شد.

بر اساس چارچوب مطالعه، چالش های برنامه در بعد زمینه عبارت اند از: تضاد منافع، قایم به فرد بودن برنامه ها، عدم ثبات در مدیریت و برنامه ها، توجه ناکافی به فرهنگ سازی و منابع و زیرساخت ها، در بعد محتوا عبارت اند از: رویکرد اجرایی نامتناسب، عدم بومی سازی، انتخاب ابزار نامناسب، شفافیت ناکافی و ابهام در اهداف، وظایف و مسئولیت ها. در بعد فرآیند؛ چالش های فرآیند بر اساس چرخه خط مشی گذاری مورد بررسی قرار گرفت.

اجرای برنامه پزشک خانواده متاثر از عوامل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و مدیریتی است. از آنجا که این برنامه مجددا مورد توجه وزارت بهداشت قرار گرفته است، لازم است سیاست گذاران و تصمیم گیران نظام سلامت با در نظر گرفتن موانع و چالش های مطرح شده به اصلاح محتوا و روش های اجرای برنامه اهتمام ورزند.