هرزه نگاری رایانه ای در مفهوم بیماری (انحراف): معیارها و دلایل

هرزه نگاری رایانه ای به معنای؛ ارتکاب رفتارهای سرزنش پذیر قطعی و سرزنش پذیر مشروط که از طریق سامانه های رایانه ای یا مخابراتی باشد، تعریف می گردد. تعریفی که حقوق دانان ارایه می دهند مبتنی بر قانون و متفاوت از تعریف جرم شناسان، روان شناسان و روان پزشکان است. از نگاه حقوقی، هرزه نگاری رایان ه ای جرم و مجازات کیفری نیز دارد؛ اما از دیدگاه های پیراحقوقی هرزه نگاری رایانه ای در مفهوم بیماری و انحراف نیز قرار می گیرد.

مواد و روش ها:

 این پژوهش، یک تحقیق کیفی است و با روش تحلیلی-توصیفی به بررسی معیارها و دلایل مبنایی هرزه نگاری رایانه ای می پردازد. توصیف مطالب از طریق تبادل نظرات و مداقه در نظریه های موجود، بستر مباحث را تشکیل خواهد داد. نگارش این نوشتار بدین صورت است که یک درک مشخص از «هرزه نگاری رایانه ای» به عنوان چارچوب اصلی در نظر گرفته خواهد شد و بر این اساس معیارهای اثباتی و نفیی و دلایل بیماری و انحراف محسوب شدن در بوته سنجش قرار می گیرد.

یافته ها:

 یافته های نوشتار حاضر حاکی از این است که؛ هرزه نگاری رایانه ای، به نظر در زمره رفتارهای غیراجتماعی (انحراف) و بیماری می باشد. فلذا با تبیین معیارها و دلایل آن و با  بیماری محسوب شدن هرزه نگاری رایانه ای، جرم انگاری و کیفرگذاری آن نیز بایستی متفاوت با رویکرد قانونی حاضر باشد. در نهایت، به متولیان سیاست گذاری پیشنهاد می گردد جزء هرزه نگاری کودکان، دیگر گونه های هرزه نگاری از زرادخانه حقوق کیفری حذف و تحت عنوان انحراف و بیماری، با پاسخ های جامعوی با رویکرد پیشگیرانه، درمانی و اصلاحی مواجهه شوند.

ملاحظات اخلاقی: 

مقاله حاضر از ابتدا تا انتها به اصول اخلاقی؛ صداقت، رازداری و اصل مالکیت مادی و معنوی پایبند است.

با از بین رفتن معیارها و دلایل جرم انگاری این پدیده، به نظر می رسد هرزه نگاری رایانه ای (جز هرزه نگاری کودکان) بایستی وصف مجرمانه اش زدوده شود. با خروج هرزه نگاری از نظام کیفری سخت گیرانه، نهادهای جامعوی و هیات های اجتماع با پاسخ های جامعوی نظیر؛ تقبیح عمومی، فشار نهادهای مردمی، پاسخ دهی پزشکان و روانشناسان، سرزنش خانواده و نهادهای غیررسمی نتیجه ای مثبت و مطلوبی را می توان انتظار داشت. با ورود پاسخ های جامعوی، درمانی، تربیتی، پیشگیرانه و اصلاحی متعاقب انحراف و بیماری محسوب شدن هرزه نگاری رایانه ای، تبعات و آثار مخرب پاسخ های دولتی نظیر؛ اقتدارگرایی، امنیت گرایی و بی ارزش شدن کیفرها نیز از بین می رود. فلذا پیشنهاد می شود با نگاه چند بعدی به پدیده هرزه نگاری رایانه ای، از نگاه تک بعدی حقوقی محض خارج شوند و مبارزه و پیشگیری با این پدیده را به نهادهای جامعوی با رویکرد پیشگیرانه، درمانی و اصلاحی بسپارند. در نهایت به عنوان پیشنهاد حقوقی-جرم شناختی به نظر می رسد مبارزه با این پدیده را بایستی به نهادهای اصلاحی و درمانی با رویکرد تربیتی واگذار کرد؛ البته در مبارزه با هرزه نگاری کودکان  اقدامات کیفری و استفاده از سازوکارهای جرم انگاری، کیفرگذاری و کیفردهی ضروری است.