تحلیل روند فراوانی ورود سامانه های سودانی به ایران (مطالعه موردی: حوضه های آبریز جنوب و جنوب غرب کشور)

سامانه سودانی مهم ترین سامانه تامین‌کننده بارش و ذخایر آبی حوضه‌های آبریز جنوب کشور است. در سال‌هایی که شرایط همدیدی مناسبی برای تقویت و گسترش این سامانه برروی ایران فراهم می‌شود، نه ‌تنها بخش جنوبی کشور بلکه بیشتر قسمت‌های کشور با نزولات جوی خوبی همراه است؛ بنابراین افزایش یا کاهش تعداد سامانه‌های سودانی ورودی به منطقه، در ساختار اکوبیولوژیکی تالاب ها و بیلان آبی پرآب‌ترین حوضه‌های آبی در جنوب و جنوب غرب کشور بسیار مهم و حیاتی است. در پژوهش حاضر هدف مطالعه روند تاریخی ورود این سامانه (2017-1995)به این بخش از کشور است. ازاین‌رو، پس از صحت سنجی داده‌های بارش روزانه 1995 تا 2017 ایستگاه‌های منتخب، سامانه‌های بارشی با منشا سودانی مستقل برپایه سنجه‌های انتخابی از سه مسیر اصلی هرمزگان، بوشهر و خوزستان (به تفکیک سال، ماه و دوره تداوم) شناسایی و با به‌کارگیری روش های آماری خط بهترین برازش، من-کندال و تخمینگر شیب سن، تغییرات زمانی آن‌ها در سطح اطمینان 95 درصد مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد؛ علی رغم وجود روند و شیب تغییرات کاهشی در فراوانی ورود سامانه های سودانی، اما به علت عدم معنی داری بیشتر روند ها، فراوانی ورود سامانه های سودانی در هر سه مسیر دارای حالت پایدار و فاقد روندی است که بتوان آن را به تغییرات آب و هوایی نسبت داد. بااین‌حال دوره تداوم بارش سامانه‌های سودانی در هر سه مسیر کوتاه ‌مدت و عموما به‌ صورت سامانه‌های 1 تا 3 روز و بندرت دوره فعالیت آن ها 5 روزه و بالاتر است؛ بنابراین قلت و ماهیت رگباری و کوتاه‌مدت بارش سامانه های سودانی را، همچنان باید به‌عنوان یک اصل پذیرفت و در آینده منتظر وقوع خشک‌سالی و بارش‌های شدید و سیل‌آسا از سامانه سودانی بود. در نتیجه وضعیت پایداری اکوسیستم های آبی تالاب ها و حوضه های آبی جنوب و جنوبغرب کشور در آینده شکننده خواهد بود.