تاثیر عوامل اقلیمی و اقتصادی بر صنعت گردشگری در مناطق مختلف ایران (با روش حداقل مربعات معمولی پویا و گشتاور تعمیم یافته در دوره زمانی 1385-1397)

صنعت توریسم یکی از بزرگترین صنایع خدماتی و از مهم ترین فعالیت های اقتصادی در جهان به شمار می رود. مطالعات زیادی در رابطه با این موضوع انجام شده که اغلب این مطالعات به بررسی عوامل اقلیمی و اقتصادی به صورت مجزا پرداخته اند. هدف این پژوهش بررسی تاثیر همزمان عوامل اقلیمی واقتصادی بر توریسم و گردشگری در مناطق مختلف ایران است. به این منظور داده های پانل برای 30 استان ایران در طی سال های 1385 تا 1397 جمع آوری شده است. کشور ایران بر اساس طبقه بندی اقلیم شناسی به 7 منطقه دسته بندی شده و هر منطقه به صورت جداگانه بررسی شده است. در این مطالعه با توجه به هم انباشتگی داده ها برای هر منطقه از روش های DOLS یا GMM استفاده شده است. نتایج نشان داد که در بسیاری از استان ها متغیرهای اقلیمی در کنار متغیر اقتصادی اثر معنی داری بر گردشگری دارند. در واقع در تمامی استان هایی که ارزش افزوده استان ها معنی دار شده است افزایش ارزش افزوده منجر به افزایش تعداد گردشگران در بلند مدت می شود. نتایج برای متغیرهای اقلیمی بیانگر آن است که با افزایش دما تعداد گردشگران در استان های استان های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، تهران، سمنان، اصفهان، کرمان، مرکزی، سیستان و بلوچستان، یزد، قم، بوشهر، هرمزگان، خوزستان افزایش می یابد و همچنین با افزایش میزان بارندگی در فصول پاییز و زمستان استان های مازندران و گیلان جز استان هایی هستند که تعداد گردشگران در این فصول بیشتر است و استان های فارس، ایلام، لرستان، کهکیلویه و بویراحمد تعداد گردشگران کمتری را در این فصول خواهند داشت.