بررسی تطبیقی مبانی و آرای اخلاقی علامه مجلسی و ابوعلی مسکویه

اگرچه علامه مجلسیدر مجلدات مختلف کتاب بحار، به طور مستقل در صدد نگارش کتاب اخلاقی و بیان نظام اخلاقی منسجمی نبوده، با بررسی مباحثی که وی در ذیل آیات و روایات بیان کرده است، نظام اخلاقی جامعی به دست می آید. در این نظام علاوه بر تاکید بر نقش عقل در تبیین آموزه های علمی و عملی اخلاق و تبیین فضایل اخلاقی، در تبیین مبادی نفسانی افعال و ابعاد مختلف اخلاقی و تربیتی، توجه ویژه ای به نقش اساسی دین نیز شده است، به گونه ای که نمودار کامل و جامعی از فضایل و اصول اخلاق اسلامی به دست می دهد؛ از سوی دیگر، اندیشه های فلسفی- اخلاقی مسکویه نیز در نوع خود بسیار نیرومند و حکیمانه اند و تلاش وی برای تبیین مبادی و مبانی تصوری و تصدیقی اخلاق و هم چنین هماهنگ کردن بین آموزه های فلسفی اخلاق یونانی و اخلاق اسلامی و تبیین فضایل چهارگانه اخلاقی و انواع و اجناس آن ها مطابق با مبانی و مبادی دینی، از قوت علمی و اتقان و جامعیت خوبی برخوردار است. این نوشتار، به بررسی تطبیقی مبانی و آرای اخلاقی علامه مجلسیدر بحارالانوار و ابوعلی مسکویه با محوریت تهذیب الاخلاق اختصاص دارد. سپس با تحلیل این دو رویکرد اخلاقی، مواضع وفاق و خلاف و کاستی ها و مزیت های هر کدام در تبیین نظام اخلاقی اسلام بررسی خواهد شد.