ارزیابی و اولویت سنجی تاثیرات گرد و غبار بر محیط زیست شهری (مطالعه موردی: شهر کرمان)

پدیده گرد و غبار در کشور ما به ویژه منطقه کرمان بسیار بحران زا و حادثه ساز است. بخشی از دلایل خسارت به عدم شناخت کافی اولویت تاثیر این پدیده بر محیط زیست برمیگردد. به همین دلیل مطالعه حاضر با هدف ارزیابی و اولویت بندی اثرات گرد و غبار بر معیارهای آب، هوا، خاک، زیست بوم جانوری و گیاهی شهر کرمان جهت آگاهی‫دادن به شهروندان و مسیولین از خسارات ناشی از این پدیده و برنامه ریزی برای کنترل آن در سال 1398 انجام شد.

نوع تحقیق کاربردی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بود. 5 معیار شامل اکوسیستم آبی، خاک، هوا، زیست بوم گیاهی و زیست بوم جانوری هر کدام با  4 زیر معیار به عنوان معیارهای سنجش تاثیرات زیست محیطی گرد و غبار در نظر گرفته شد. برای گردآوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای و بررسی های میدانی (به صورت پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه) استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش کلیه متخصصین در امر محیط زیست در شهر کرمان بودند. به منظور رتبه بندی معیارهای سنجش از مدل VIKOR استفاده شد.

از میان معیارهای مورد بررسی، معیارهای هوا، آب و خاک با استفاده از مدل VIKOR با درجه کیفیت 0، 105/0 و 351/0 به ترتیب در رتبه اول، دوم و سوم تاثیرات منفی گرد و غبار قرار داشتند. معیارهای زیست بوم جانوری و گیاهی با درجه کیفیت 656/0 در رتبه چهارم قرار گرفتند. در بین شاخص های پژوهش، شاخص به خطر انداختن سلامت عمومی شهروندان با افزایش فلزات سنگین، تهدید منابع آب شرب شهر و افزایش بیماری‫های تنفسی به ترتیب با میانگین 07/4، 04/4 و 01/4  بالاترین میانگین اثرات زیانبار گرد و غبار را به خود اختصاص دادند.
 

بر اساس یافته ها، از میان 5 معیار مورد بررسی، گرد و غبار بیشترین تاثیر منفی را بر روی هوای شهر کرمان و بعد از آن به ترتیب بر روی آب و خاک منطقه داشت. بنابراین مدیریت بحران شهری کرمان بر اساس اولویت به دست آمده و برنامه ریزی منسجم می تواند گام های موفقی در جهت کاهش و مقابله با پدیده گرد و غبار بردارد.