پژوهشی جدید در مبحث اضافه سمبلیک

اضافه سمبلیک یکی از مهم ترین و زیبا ترین جلوه های بیانی است که به یاری آن برخی از آثار ادبی، جذابیت خاصی یافته اند. ادیبان پارسی زبان از همان آغاز تا کنون از این گونه بیانی به نیکوترین شیوه بهره برده اند. در این نوع اضافه، افراد و موجودات در دارا بودن برخی از کنش ها و ویژگی ها، آنقدر خاص و بی همتا هستند که گویی آن ویژگی ها و کنش ها فقط با وجود آنان برای مردم قابل شناخت می شود و آنان، سمبل و نماد برای آن به حساب می آیند. در اضافه سمبلیک، نام فرد، حیوان یا چیزی آورده، سپس عملکرد ویژه یا شگردش به آن اضافه می شود؛ به عبارت دیگر مضاف، سمبل یا نشانه مضاف الیه است. مثلا در دو ترکیب”میزان عدالت“و”صبح امید“،”میزان“سمبل و نماد برای عدالت و”صبح“سمبل برای امید است. برخی از نویسندگان، اضافه سمبلیک را صرفا نوعی اضافه تشبیهی به حساب آورده اند؛ البته نگارنده این پژوهش با نقد و تحلیل این نظریه، به این نکته پی برده که اضافه سمبلیک با توجه به شیوه های کاربردش در شعر و نثر فارسی به چهار گونه پدیدار می شود. در این تحقیق اضافه سمبلیک از نظر ماهیت، ارتباط آن با صور خیالی و موارد مشابه و تقسیم بندی انواع آن از نظر مصداق و نیز از نظر دستوری-بیانی به گونه ای جامع و به روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی و کاوش قرار گرفته است و زیباترین اضافه های سمبلیک از شاعران گوناگون در دوره های مختلف آورده شده است.