کانی شناسی، زمین شیمی و خاستگاه ذخیره منگنز قره سبلان، شمال مشگین شهر (استان اردبیل)

کانی سازی نوع گرمابی منگنز در منطقه آتشفشانی- رسوبی قره سبلان (شمال مشگین شهر) و در دورترین بخش شرقی ایالت فلززایی قره داغ- سبلان قرار دارد. این منطقه پوشیده از سنگ های آتشفشانی-آذرآواری و برونزد محدود توده های نیمه نفوذی (کوارتزمونزودیوریتی) با سن ایوسن تا الیگوسن است. تراکی آندزیت پورفیری برشی شده و توف ریولیتی تا ریوداسیتی میزبان کانه زایی منگنز به صورت رگه-رگچه ای، گژنه های پراکنده و سیمان پرکننده پهنه های برشی هستند. شکستگی ها و ریز شکاف های با راستای غالب شمال شرقی- جنوب غربی (NE-SW)، ناشی از رها شدن نیروهای فشارشی غیر همراستا، بعنوان کنترل کننده های ساختاری کانی سازی منگنز عمل نموده اند. کانی شناسی اصلی ذخیره را پیرولوسیت، منگانیت، پسیلوملان، هماتیت و گوتیت با بافت غالب پرکننده فضای خالی، جانشینی، توده ای، کلوییدی و برشی تشکیل می دهند. الگو های توزیع عناصر خاکی نادر (REE) در همه نمونه های کانسنگ بیانگر ناهنجاری منفی مشخص Ce (13/0- 04/0، میانگین 08/0) و ناهنجاری نسبتا مثبت Eu (38/0- 28/0، میانگین 32/0) هستند. نسبت های Mn/Fe (میانگین 22/41)، Co/Ni (میانگین 24/5)، Co/Zn (میانگین 28/0)، U/Th (میانگین 68/0)، La/Ce (میانگین 77/1)، Lan/Ndn (میانگین 82/2)، Dyn/Ybn (میانگین 16/3)، نسبت عناصر خاکی نادر سبک به سنگین (میانگین 51/9) و مقدار کل  REEها (میانگین 70/63) می تواند نشانگر قرارگیری این ذخیره در رده ذخایر گرمابی منگنز داشته باشد. ماهیت اکسیدی سیال کانه دار و افزایش pH ناشی از آبکافت فلدسپارها طی تشکیل پهنه های دگرسانی درون زاد به ترتیب عوامل اصلی و فرعی در ته نشست کانی های منگنز شناخته واقع شده اند.