کارکردهای زیباشناسی و سبک شعری صفات در غزلیات عطار نیشابوری

صفت واژه ای است که موصوف خود ‌را مقید میکند و توضیحی درباره آن میدهد. شاعران برای بیان عمیقترین احساسات خود از ابزاری قدرتمند به نام صفت بهره میگیرند. در آثار ادبی، بویژه شعر، صفات بیش از آنکه از حیث دستوری اهمیت داشته باشند، در بلاغت آن نقش داشته و نکات پوشیده ذهنی نویسندگان را آشکار میکنند. صفات بیانی در غزلیات عطار ارزش بلاغی، زیباشناسی و سبک‌شناسی بسیاری دارند که هم از نظر محتوایی و انسجام متن و هم از نظر تعیین سبک غزلیات حایز اهمیت هستند.

پژوهش پیش رو مطالعه ای نظری است که به شیوه توصیفی - تحلیلی به بررسی توصیفی این ابهامات، تحلیل کارکردهای هنری زیبایی‌شناسی، و پیجویی تناسب بین این کارکردها و سبک شخصی عطار پرداخته است. بدین منظور صفات بیانی 400 غزل نخست از غزلیات وی، براساس کارکردهای بلاغی سبک‌شناسی مورد مطالعه قرار گرفته شده است.

غزلیات عطار از جمله آثار فاخر ادبی است که در آنها ترکیبات وصفی در عین سادگی، ابهاماتی رمزگونه دارند که درک آنها را مشکل میسازد. در این پژوهش نمودهایی از کاربردهای زیبایی‌شناسی صفت در شعر مانند صفت تسویه، صفت مفروق و غیره بدست آمده که تاکنون در آثار ادبی و پژوهشهای دستوری بلاغی صفت بدان اشاره نشده و شایسته تامل است.

سبک غزلیات عطار در کاربرد هنری صفات، سبکی بینابین از درونه و برونه زبان است و بارزترین کاربرد بلاغی آن در ایجاد جلوه‌های موسیقایی است. مجازها همچنین در این غزلیات، نقش اساسی در انسجام محور طولی دارند؛ بگونه ای که دریافت درست مفهوم در گرو دریافت درست از مجازها است.