ارزیابی پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های نخود(.Cicer arietinum L) با استفاده از روش های آماری پارامتری و ناپارامتری

شانزده ژنوتیپ نخود و دو رقم تجاری عادل و آزاد به عنوان شاهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط دیم در چهار منطقه گچساران، گنبد، خرم آباد و ایلام به مدت سه سال زراعی (1398-1395) ارزیابی شدند. ژنوتیپ های 5، 12، 11، 17 و 4 به ترتیب بیشترین عملکرد دانه را داشتند. ژنوتیپ های 18، 16، 6 و 3 از نظر شاخص های واریانس شوکلا (2i)، اکووالانس ریک (Wi)، ریشه خطای میانگین مربع (RMSE)، و به ترتیب پایدارترین عملکرد دانه را دارا بودند. ژنوتیپ های 16 و 18 با ضریب رگرسیون نزدیک به یک، عملکرد بالاتر از میانگین کل و کمترین مقدار انحراف از رگرسیون، ژنوتیپ هایی برتر بودند. تجزیه واریانس ابرهارت و راسل اثر معنی دار برهمکنش ژنوتیپ × محیط (خطی) را نشان داد که بیانگر واکنش متفاوت ژنوتیپ ها در پاسخ به شرایط محیطی بود. ژنوتیپ های 4، 5، 9، 11، 12، 15، 16 و 18 ژنوتیپ های برتر از نظر شاخص عملکرد- پایداری عملکرد (YSi) بودند. بر پایه شاخص ناپارامتری TOP ژنوتیپ های 5، 12، 15، 9 و 4 برتر بودند. بر پایه شاخص برتری لین و بینز، ژنوتیپ های 12، 5، 11، 17 و 18 در کلیه محیط های آزمایشی مطلوب بودند. در مجموع، می توان ژنوتیپ های 4، 5 و 12 را به عنوان ژنوتیپ های با عملکرد بالاو پایدار و مناسب برای ارزیابی در پروژه های تحقیقی- ترویجی مدنظر قرار داد.