اولین گزارش خسارت پروانه برگ خوار مصری Spodoptera littoralis روی توت فرنگی در ایران

توت فرنگی یکی از مهم ترین ریز میوه های مناطق معتدله است که در دهه های اخیر در زمره تولیدات مهم و تجاری قرار گرفته است. استان گلستان پس از کردستان و مازندران سومین استان تولیدکننده توت فرنگی در کشور است (Ahmadi et al., 2018). کرم برگ خوار پنبه، Spodoptera littoralis (Boisduval, 1833)، آفت بسیار پلی فاژی است که طیف وسیعی از محصولات زراعی را مورد حمله قرار می دهد (Lanzoni et al., 2012). تخم شب پره به رنگ زرد متمایل به سفید، به شکل کروی، تا اندازه ای مسطح با قطر 6/0 میلی متر است. تخم ها توسط فلس های مومانند دربر گرفته شده اند. لاروها هنگام تفریخ به طول 3-2 میلی متر، دارای بدن سفید و سر سیاه هستند و با چشم غیر مسلح به خوبی دیده نمی شوند. بدن لارو بدون مو، استوانه ای شکل، و رنگ بدن لارو از خاکستری مایل به سیاه تا سبز تیره، قهوه ای مایل به قرمز یا زرد مایل به سفید متغیر است. در طرفین بدن نوارهای طولی تیره و روشنی وجود دارند و در سطح پشتی هر یک از بندهای قفسه سینه و شکم (به غیر از بند اول قفسه سینه) دو لکه سیاه تقریبا هلالی شکل که به طرف پهلوها قرار گرفته اند، وجود دارند. این آفت دارای 6-5 سن لاروی است و طول آخرین سن لاروی 45-40 میلی متر است. شفیره استوانه ای شکل، به طول 20-14 میلی متر و عرض 5 میلی متر و انتهای شکم به دو قلاب قوی راست ختم می شود. در ابتدا به رنگ سبز با شکم قرمز و پس از چند ساعت به رنگ قهوه ایی مایل به قرمز تیره در می آید. طول بدن در حشره کامل 20-15 میلی متر و عرض بدن با بال های باز حدود 38-30 میلی متر است. رنگ عمومی بدن قهوه ای-خاکستری، بال جلو قهوه ای مایل به خاکستری با خطوط کم رنگ در امتداد رگبال ها، بال عقب سفید مایل به خاکستری، با حالت رنگین کمانی و دارای حاشیه خاکستری است (Pinhey, 1975). با توجه به منابع موجود، لاروهایS. littoralis برای اولین بار در استان گلستان روی گیاه توت فرنگی مشاهده می شوند.در مراحل اولیه خسارت، لاروهای جوان نقاط کوچکی از سطح زیرین برگ را مورد تغذیه قرار می دهند. لاروهای سنین مسن تر، سوراخ های بزرگی را در برگ ایجاد می کند یا برگ ها را کاملا می خورند یا به شاخه های جوان، جوانه های جوان و قسمت های برهنه ساقه ها خسارت زیادی وارد می کنند. در مزارعی که بوته های توت فرنگی در زمین به جهت تولید استولون در ناحیه خان ببین باقی گذاشته شده بودند، لاروهای این آفت از اوایل شهریورماه شروع به تغذیه از برگ های گیاه نموده و در نهایت موجب از بین رفتن مریستم مرکزی گیاه شدند. با توجه به شرایط آب و هوایی استان گلستان، پروانه برگ خوار مصری با توانایی بالایی که در تولید مثل و تغذیه از گیاه میزبان دارد، می تواند به عنوان یک آفت جدی و بسیار مهم مطرح گردد.