اثربخشی آموزش خلاقانه حل مسئله به روش تریز در ارتقای مهارتهای حل مسئله با تاکید بر نقش واسطه ای تفکر انتقادی و احساس تعلق به مدرسه

حل مسئله مهارتی ارزشمند است که ارتقای آن با استفاده از برنامه آموزش خلاقانه حل مسئله (تریز) می تواند پیامدهای مثبت تحصیلی و غیر تحصیلی برای دانش آموزان به همراه داشته باشد و آنها را برای رویارویی با چالش ها و مسئله های مختلف آماده سازد. 

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش خلاقانه حل مسئله به روش تریز در ارتقای مهارت های حل مسئله با تاکید بر نقش واسطه ای تفکر انتقادی و احساس تعلق به مدرسه بود.   

طرح پژوهش نیمه آزمایشی با پیش آزمون - پس آزمون و گروه گواه به همراه دوره پیگیری بود که در آن30  دانش آموز به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت کاملا تصادفی در گروه گواه و آزمایشی گماشته شدند. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش‏آموزان دختر پایه ششم ابتدایی منطقه 5 شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 است. گروه ها در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری به پرسش نامه های مهارت های حل مسئله کسیدی و لانگ (2006)، تفکر انتقادی ریتکس (2003) و احساس تعلق به مدرسه بری، بتی و وات (2004) پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از الگوی چند نشانگر چند پاسخ در قالب حداقل مربعات جزیی استفاده شد.

نتایج نشان داد که آموزش تریز می تواند به شکل مستقیم تفکر انتقادی و احساس تعلق به مدرسه را و به شکل غیرمستقیم مهارت های حل مسئله را ارتقاء دهد. در مجموع در مدل آزمایشی و مدل پیگیری کلیه ضرایب مسیر معنادار تشخیص داده شدند و مدل مفهومی پژوهش در مرحله پس آزمون توانست 51 درصد از واریانس احساس تعلق به مدرسه، 41 درصد از واریانس تفکر انتقادی و 56 درصد از وایانس مهارت های حل مسئله را تبیین کند.

نتایج پژوهش بیانگر اهمیت و تاثیر آموزش تریز در یک محیط تحصیلی بوده که به آموزگاران کمک می کند با استفاده از روش های آن زمینه را برای ارتقای مهارت های حل مسئله،  تفکر انتقادی و احساس تعلق به مدرسه دانش آموزان فراهم سازند.