بررسی استفاده از ازتوباکتر در کاهش مصرف نیتروژن در تولید ارقام لوبیا در شرایط آب و هوایی شهرستان لنگرود

حبوبات، به عنوان یکی از مهمترین منابع گیاهی غنی از پروتیین و بعد از غلات دومین منبع غذایی انسان به شمار می-رود. در بین حبوبات، لوبیا(Phaseolus vulgaris L.) از نظر ارزش اقتصادی و سطح زیر کشت مقام اول جهان را دارا می باشد. نیتروژن یکی از مهمترین عناصرغذایی مورد نیاز گیاه بوده و نقش مهمی در افزایش عملکرد دارد اما مسایل زیست محیطی به ویژه افزایش غلظت نیترات در آب های زیرزمینی کم عمق در شمال ایران موجب شده تا کاربرد کودهای زیستی مورد توجه قرار بگیرد.هدف از اجرای این آزمایش بررسی تاثیر استفاده از ازتوباکتر در کاهش مصرف نیتروژن در تولید لوبیا در شمال ایران بود.

به منظور بررسی تاثیر استفاده از باکتری ازتوباکتر و کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام لوبیا در شرایط آب و هوایی شهرستان لنگرود آزمایشی به صورت اسپلیت پلات (کرت های یک بار خرد شده) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه آزمایشی واقع در شهرستان لنگرود در سال 1396 انجام شد. عامل اصلی شامل دو رقم لوبیا شامل: =V1بومی و =V2 اصلاح شده درود 4803 و عامل فرعی 6 سطح کود نیتروژن و باکتری: = F1 شاهد، F2 = 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، =F3 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، F4 = کاربرد ازتوباکتر، F5 = ازتوباکتر+ 25 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و F6 = ازتوباکتر+ 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود.

نتایج نشان داد که اثر رقم بر تعداد غلاف در شاخه اصلی، تعداد غلاف در شاخه فرعی، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، ارتفاع بوته و تعداد برگ در بوته معنی دار بود. سطوح مختلف کود بر تعداد غلاف در شاخه اصلی، تعداد غلاف در شاخه فرعی، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، ارتفاع بوته و تعداد برگ در بوته معنی دار بود. اثر متقابل رقم و کود بر تعداد غلاف در شاخه فرعی، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت معنی دار بود. تیمار F3 (100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و تیمار F6 (50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار + تلقیح با باکتری) در صفات مورد بررسی نسبت به سایر تیمارها برتری نشان دادند. عملکرد دانه با کاربرد 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن (F3) و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار + تلقیح با باکتری (F6) به ترتیب 2585 و 2455 کیلوگرم در هکتار در رقم درود بود که موجب افزایش عملکرد دانه به میزان 68% و 66% نسبت به تیمار شاهد (F1) گردید.

با توجه به نتایج تحقیق بیشترین عملکرد دانه در تیمار 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و رقم اصلاح شده درود با میانگین 55/2585 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که با تیمار تلقیح با باکتری ازتوباکتر و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در یک گروه آماری قرار گرفت. در واقع می توان با مصرف 50 درصد کود نیتروژن کمتر و استفاده از تلقیح با باکتری ازتوباکتر آلودگی محیط زیست را کاهش داد. بنابراین تیمار تلقیح با باکتری ازتوباکتر و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به عنوان مناسب ترین تیمار کودی برای لوبیا در منطقه آزمایشی می باشد.