شخصیت اخلاقی در روان شناسی اخلاق و بررسی مفاهیم متناظر آن در منابع اسلامی
روانشناسی اخلاق، شاخهای از روانشناسی است که به مسایل روانی مرتبط با اخلاق میپردازد. شخصیت اخلاقی در سالهای اخیر یکی از موضوعات کلیدی در حوزه روانشناسی اخلاق بوده است. مسئله این است که آیا بحث و بررسی در مورد اخلاق تنها در سطح رفتار است یا در سطح شخصیت هم میتوان از آن سخن گفت؟ ازاینرو، به دلیل اهمیت این سازه در سطوح مختلف فردی و اجتماعی و عدم دسترسی به مفاهیم متناظر به این سازه در منابع اسلامی، ضرورت بررسی آن از نگاه روانشناسی و منابع اسلامی روشن شد. به این منظور، هدف این پژوهش بررسی مروری نظریات و مدلهای شخصیت اخلاقی در منابع روانشناختی، و بررسی مفاهیم متناظر به آن در منابع اسلامی است. روش پژوهش در بخش مرور نظریات و مدلهای این سازه در منابع روانشناختی از نوع توصیفی تحلیلی و در بخش بررسی مفاهیم متناظر آن در منابع اسلامی، توصیفی از نوع پیمایشی دلفی است. نتیجه اینکه سازه شخصیت اخلاقی در روانشناسی تبیین و با استفاده از ضریب نسبت روایی محتوا (CVI)، نظرات کارشناسان پیرامون مفاهیم متناظر، تحلیل گردید. روایی بهدستآمده از مفاهیم متقین، محسنین، صالحین، صابرین، صدیقین، عقلا، کرماء و عدول «1»، و ابرار و شرفا «83/0» بهدستآمد و مورد تایید قرار گرفت، و روایی مفهوم مکارم الاخلاق «33/0» بهدستآمد و رد شد.
-
مفهوم شناسی «اراده» در روان شناسی و تناظریابی آن در منابع اسلامی
*، مجید قندی زاده
فصلنامه روان شناسی و دین، پاییز 1402 -
تدوین مدل مفهومی خرد براساس منابع اسلامی: تحلیل داده بنیاد
علی بیات*، حمید رفیعی هنر، محمدرضا جهانگیر زاده
نشریه مطالعات اسلام و روان شناسی، پاییز و زمستان 1401