بررسی مبانی و قواعد معرفت شناختی تاویلی ملاصدرا

تاویل هستی و متن نوعی کاوش باطنی (عقلی - شهودی) در یک موضوع است که به کشف و استخراج گزاره های جدید می انجامد. ملاصدرا به عنوان یک فیلسوف، دارای مبانی مستدلی در معرفت شناسی است که بر سبک تاویلی او تاثیر گذاشته است. بررسی و تحلیل این مبانی و استنتاج و شناسایی قواعد مبتنی بر این مبانی و نیز میزان تاثیر این مبانی و قواعد بر تاویلات صدرایی از اهداف مهم این نوشتار است. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی بر مبنای آثار ملاصدرا است. قواعد اصلی استخراج شده عبارت اند از حرکت از علم حصولی به علم حضوری در تاویل شهودی، نقش فعال و زاینده عقل در تاویل عقلی، پذیرنده و منفعل بودن ادراک قلبی در تاویل شهودی، لزوم هماهنگی تاویل عقلی - شهودی با درک فطری، دارای مراتب بودن ساختار تاویل شهودی، نقش واسطه بودن عالم مثال و خیال در تاویل شهودی و لزوم کنترل منابع شناخت در تاویل (لزوم ضابطه مندی به طور خاص). این مقاله ضمن آنکه بخشی از قواعد منطقی و فلسفی - از بعد معرفت شناختی - حاکم بر تاویل های متن را نشان می دهد، تحلیلی از منابع معرفت تاویلی (عقل و قلب) را نیز ارایه می کند که به سهم خود می تواند به فهم عمیق تر و کاربردی تر حکمت متعالیه کمک شایانی کند.