شناسایی و اولویت بندی مخاطرات شبکه ‫های حمل و نقل ریلی شهری با تاکید بر تاب آوری (نمونه موردی: مترو تهران)

شبکه حمل و نقل ریلی شهری به دلیل شرایط خاص خود همواره در معرض ریسک قرار دارد. موارد زیادی نشانگر وجود عوامل تهدیدکننده و خطرزا برای جوامع انسانی در سیستم‫های حمل و نقل ریلی شهری می‫باشد. لذا این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی مخاطرات شبکه های حمل و نقل ریلی شهری در راستای افزایش تاب آوری انجام گرفت.

روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی و از نوع کاربردی بود. جامعه آماری این مقاله شامل کارکنان مترو تهران در ایستگاه امام خمینی بود. در این مقاله حجم نمونه به صورت سیستماتیک و هدفمند انتخاب شد که شامل 24 نفر از کارکنان و مدیران ایستگاه امام خمینی تهران بود. برای طبقه بندی مخاطرات سیستم حمل و نقل ریلی شهری تهران ابتدا مخاطرات شناسایی و علت و پیامدهای تعیین و سپس اولویت بندی مخاطرات با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام گرفت.

 نتایج مطالعه مشخص نمود که 22 مخاطره در سیستم حمل ونقل شهری تهران وجود دارد. نتایج حاصل از بکارگیری فرایند تحلیل سلسه مراتبی در اولویت بندی مخاطرات شناسایی شده نشان داد که خطر سیل، نشتی و آبگرفتگی، زلزله، فعالیت های خرابکارانه و تروریستی به ترتیب از جمله مخاطرات با اولویت های مهم در شبکه حمل و نقل ریلی شهر تهران بودند.  هم چنین حرارت در پست های برق، سیستم فاضلاب ایستگاه و وجود گازهای شیمیایی و نامطبوع از جمله مواردی بود که دارای کمترین مخاطرات در محدوده مطالعاتی بودند.

نتایج مشخص نمود که سیستم حمل و نقل شهری تهران در ایستگاه مورد مطالعه دارای خطرات بالقوه بود. لذا بر اساس خطرهای شناسایی شده می توان اقداماتی همچون پایش وضعیت رفتار سازه تونل و خطوط ریلی و داده کاوی اطلاعات، استفاده از تجهیزات اطفاء حریق، تکمیل سامانه هشدار سریع (در تعامل با سازمان بحران شهری) و تدوین دستورالعمل تاب آوری در برابر شرایط اضطراری را انجام داد.