تعیین و آشکارسازی کاربری های اکوسیستم و پیش بینی تغییرات آنها در جنگل های شمال ایران (مطالعه موردی: حوضه جنگلی دوهزار-سه هزار البرز مرکزی)

با افزایش توجه به کاربری های اکوسیستم، توجه نهادهای دانشگاهی، حافظان محیط زیست، تصمیم سازان و متولیان به خدمات اکوسیستمی با رشد فزاینده ای مواجه شده است. شناسایی و ارزیابی کمی مهم ترین تولیدات و خدمات اکوسیستمی، ترسیم وضعیت کنونی و پیش بینی تغییرات مربوط به خدمات اکوسیستمی اهداف اصلی این پژوهش است. به منظور انجام این مطالعه، برای ارزیابی شماری از تغییرات کاربری منتخب برای حوضه جنگلی دو هزار-سه هزار از تلفیقی از روش های مشارکتی و مدل سازی استفاده شده است. برای انجام ارزیابی مهم ترین خدمات اکوسیستمی موجود در محدوده حوضه تعیین شده، تعیین قلمروی منطقه مورد مطالعه، تعهدپذیری در قبال سیاست گذاری و تصمیم سازی، ارزیابی قلمروی اولیه، برنامه ریزی برای ارزیابی خدمات، انتخاب شیوه های مناسب برای زمینه شناسایی شده در سایت، تعیین وضعیت بدیل متناسب با تغییر مدیریت یا سیاست برنامه ریزی شده، انتخاب شیوه های مناسب برای هر یک از خدمات اکوسیستمی شناسایی شده و تحلیل نتایج و اطلاع رسانی در مورد آنها انجام شده است. نقشه کاربری اراضی دو هزار-سه هزار برای سال های 1987 و 2014 نشان داد که کاربری اراضی در چهار گروه اصلی جنگل، مرتع، زمین های زراعی و اراضی عاری از پوشش طی 27 سال دچار تغییراتی شده اند. به طورکلی، به ازای کاهش سطوح جنگلی، در سایر کاربری ها تغییراتی ایجاد شده است. نتایج به دست آمده از تفسیر تصاویر ماهواره ای در تلفیق با بازدیدهای میدانی و سایر مستندات موجود، نشان داد که وسعت کاربری اراضی جنگل از 33348 هکتار در سال 1987 به 24248 هکتار در سال 2014 کاهش یافته است. نتایج ارزیابی کمی نیز نشان داد که در سناریوی آینده، کاهش حدود 0/8 درصد سطح جنگل های متراکم و 0/58 درصد جنگل های نیمه متراکم قابل پیش بینی است.