تاریخ نگاری شیخ عباس قمی: تاملاتی نقادانه در باره نفس المهموم فی مصیبه سیدنا الحسین المظلوم

نفس المهموم فی مصیبه سیدنا الحسین المظلوم از مقتل هایی است که بیش از دیگر مقتل های نگاشته شده در دوره معاصر با اقبال و توجه جامعه شیعی روبه رو شده است. شیخ عباس قمی (د 1319ش) در نگارش این کتاب از روش محدثان بهره برده و کوشیده اثر خود را با تکیه بر منابعی که معتبر شمرده به رشته تحریر درآورد. نفس المهموم گام درخور توجهی در جهت پالایش مقتل، از افزوده های دوره قاجاری برداشته، اما به نظر می رسد این فرایند به تولید روایتی واحد و منسجم از رویداد عاشورا منتهی نشده است. مهم ترین کاستی های نفس المهموم این هاست: اتکا و ارجاع بیش از حد به برخی از  مورخان و محدثان بدون نقادی روایت های ایشان، عدم شناسایی منبع نخست گزارش ها، فقدان فرایند راستی آزمایی گزارش ها، بی توجهی به تعارض میان گزارش ها، بهره نبردن از علوم دیگر از جمله تاریخ برای ترجیح گزارش های متفاوت و نبود انسجام در نتیجه گیری و انتخاب گزارش مرجح. در نتیجه خواننده به رغم فاصله گرفتن از تحریفات دوره های متاخر، خود را در میان گزارش های متعدد و متعارض، رها شده و سرگردان می یابد و رای مشخصی از سوی محدث قمی دریافت نمی کند.