نقد روایات ضحضاح در کفر حضرت ابوطالب (ع)

ایمان حضرت ابوطالب (ع) از مسایل اختلافی میان مسلمانان است. شیعه بر ایمان ایشان اجماع دارد. در منابع اهل سنت روایاتی دال برکفر ایشان نقل شده است. این روایات به «ضحضاح» معروف هستند. پرسش اصلی این پژوهش اعتبارسنجی روایات ضحضاح است. در پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی بر پایه مطالعات کتابخانه ای از سه منظر منبع شناختی، سند و محتوا به اعتبارسنجی آن روایات پرداخته شده است. کهن ترین منبع نقل این روایت، صحیح بخاری است و 11 منبع دیگر براساس اعتماد به بخاری، روایت مذکور را نقل کرده اند. روایات ضحضاح از 30 طریق روایت شده است که در همه این طریق ها، راویان ضعیف، کم حافظه و مجهول دیده می شوند؛ از این رو این روایت از منظر سندی فاقد اعتبار است. از نظر محتوایی نیز در این روایات تعارض هایی وجود دارد؛ مخالفت متن روایت با استنتاج های قرآنی، روایات معصومان:، شواهد تاریخی و آثار ادبی حضرت ابوطالب (ع) این تناقض ها را هویدا و ساختگی بودن این روایات را آشکار می کند.