پراکندگی جغرافیایی بالقوه گونه جاشیر (Prangos ferulacea (L.) Lindl.) تحت سناریوهای تغییر اقلیم در استان چهارمحال و بختیاری

جاشیر گیاهی چندساله است که علاوه بر ارزش علوفه ای و دارویی می تواند به کنترل فرسایش خاک نیز کمک کند. اطلاعات کمی در مورد تاثیر تغییرات اقلیمی بر جنس Prangos به ویژه P. ferulacea وجود دارد. در این مطالعه، به منظور پیش بینی اثر تغییر اقلیم آینده بر پراکندگی جغرافیایی بالقوه جاشیر از رویکرد مدل سازی اجماعی با تلفیق پنج مدل پراکندگی گونه ای استفاده شد. نقاط حضور جاشیر بر اساس بازدیدهای میدانی در استان چهارمحال و بختیاری و طی سال های 1398 و 1399 برداشت شدند. پیش بینی آینده بر اساس سه سناریوی SSP126، SSP370، SSP585 و مدل گردش عمومی GFDL-ESM4 انجام شد. به این منظور، تعداد 48 داده حضور گونه همراه با 11 متغیر محیطی شامل متغیرهای زیست اقلیمی، فیزیوگرافی و پوشش/کاربری سرزمین در مدل سازی مورد استفاده قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که حدود 88/30 درصد از محدوده مورد مطالعه در وضعیت اقلیمی امروزی به عنوان رویشگاه های مطلوب گونه جاشیر شناسایی شد. موثرترین متغیرها در مطلوبیت رویشگاه گونه مورد مطالعه، به ترتیب مجموع بارندگی پربارش ترین ماه، میانگین دامنه دمای روزانه و تغییرات فصلی بارندگی بودند. یافته ها نشان داد که 98/23 تا 40/32 درصد از رویشگاه های مطلوب جاشیر تا سال 2070 به واسطه تغییر اقلیم نامناسب خواهد شد. در مقابل، 3/9 تا 3/20 درصد از رویشگاه های نامناسب به علت تغییر اقلیم مناسب خواهد شد. همچنین، نتایج نشان دهنده عملکرد عالی مدل اجماعی بود (AUC= 97/0 و TSS= 83/0). نتایج مطالعه حاضر می تواند اطلاعات ارزشمندی برای سیاست گذاران و برنامه ریزان به منظور انطباق و حفاظت از گونه جاشیر در برابر تغییرات اقلیمی آینده فراهم نماید.