بررسی وجوه متمایز داستان کوتاه غنایی در داستان «جزیره» از غزاله علیزاده با تاکید بر مبانی زیبایی شناسی حضور

داستان کوتاه غنایی یکی از عناوین فرعی داستان های مدرن است که آیلین بالدشویلر، منتقد آمریکایی، با ایجاد تمایز میان روایت های حماسی و غنایی، به شرح وبسط آن پرداخته است. از نگاه او، به عکس روایت های حماسی که نویسنده بر ذکر کنش های بیرونی تمرکز می کند، داستان کوتاه غنایی به دنبال ارایه تصویری بی واسطه از دنیای درونی شخصیت هاست. برای داستان کوتاه غنایی ویژگی هایی همچون پی رنگ نامتعارف، فرجام گشوده، نمادپردازی، منحنی عاطفی و سبک شعری ذکر شده است که دو مورد اول تقریبا در بیشتر داستان های مدرن به چشم می آید؛ اما باقی موارد یعنی نمادپردازی های در خدمت بیان احساسات شخصیت ها، ذکر فرایند تحول عاطفی شخصیت ها و نیز سبک نوشتار شاعرانه، ویژگی های خصیصه نمای داستان های کوتاه غنایی به شمار می آید. پژوهش حاضر که با روش توصیفی تحلیلی نوشته شده، در پی این است تا ضمن بررسی ویژگی های متمایزکننده روایت های کوتاه غنایی در داستان «جزیره» از غزاله علیزاده، به این پرسش پاسخ دهد که چگونه می توان از طریق تلفیق آرای آلن بالدشویلر با آموزه های آلژیرداس گرمس در زمینه زیبایی شناسی حضور، به الگویی مشخص در تعیین مرزهای داستان کوتاه غنایی دست یافت. نتایج نشان می دهد نمادپردازی های متنوع، تبیین انحنای عاطفی شخصیت های اصلی و سبک نوشتار مملو از صنایع ادبی و تصاویر شعری داستان «جزیره» را به اثری متمایز در نوع داستان های کوتاه غنایی مبدل کرده است. از میان این عناصر، موضوع تحول عاطفی و لحظه اوج این تحول با نظام معناسازی مبتنی بر شوش و مفهوم لحظه بارقه که گرمس در نظام زیبایی شناسی حضور به آن ها پرداخته است، مطابقت دارد و به نظر می رسد تمرکز بر نظام روایی شوشی در مقابل نظام کنشی و همچنین مفهوم لحظه بارقه، یعنی همان جلوه های خاص که باعث ایجاد حس گسست تماشاگر از جریان روزمره امور می شود و حالتی شگفت را در او پدید می آورد، ما را در تشخیص دقیق مرزهای داستان کوتاه غنایی یاری خواهد کرد.