بررسی بن مایه های عرفانی در یکصد غزل کلیم کاشانی (مقاله مروری)

کلیم کاشانی از شاعران غزل سرای مشهور قرن یازدهم هجری قمری (990-1061)  و یکی از مشهورترین غزل سرایان سبک هندی است که نشان هایی از عرفان و تصوف، در غزلیات او نقش بسته است به طوریکه آموزه های عرفانی در غزلیات او، عشق واقعی یا آسمانی را بیان می کنند. میرزا ابوطالب کلیم معروف به «خلاق المعانی ثانی» در حدود (990) ه.ق. در همدان دیده به جهان گشود و به علت سکونت در کاشان به کاشانی مشهور شد. مجموعه (590) غزل او در حوزه ادب غنایی، جایگاه والا دارد. از خصوصیات سرآمد در غزلیات او، وجود جلوه های عرفانی است. در این مقاله ضمن واکاوی، به بررسی بن مایه ها و جلوه های عرفانی در یکصد غزل کلیم کاشانی، مشهور به خلاق المعانی ثانی، به شکل تصادفی پرداخته شده است تا جلوه های برجسته عشق و کمال آن، به تصویر درآید و علاوه بر آن، در پژوهش های ادبی و عرفانی، کلیم به عنوان شاعری عارف معرفی گردد و در نهایت طرح این نکته که، غزلیات غنایی کلیم کاشانی، محملی برای بیان و جست و جوی معانی بلند عرفانی است. غزلیات این شاعر خلاق کاشانی، ساختار ادبی و عرفانی دارد و او با طرح ساز و کارهای عرفانی و متعالی، کوششی برای یافتن و طرح گوهر ارزشمند عشق واقعی را انجام داده است. بدین مناسبت، جلوه پردازی های عرفانی در غزلیات او جلوه ای خاص دارد. این مقاله با روش تحلیل و توصیف یافته های عرفانی، قصد دارد تا گرایش های عرفانی و بن مایه های عرفانی به کاررفته را در غزلیات کلیم ابتدا واکاوایی و با ذکر نمونه هایی از آن مصادیق، آنها را براساس فرهنگ اصطلاحات عرفانی دست اول، مورد بررسی و تحلیل قراردهد. از رهگذر وجود و بررسی آموزه های  عرفانی در غزلیات این شاعر، شایسته است که کلیم را، در جرگه شاعران عارف ، به شمارآوریم.