فعالیت های قرآنی زنان تا پایان قرن سیزده: تحلیل تاریخی زمینه ها و موضوعات

در صدر اسلام، زنانی بودند که در عین پذیرش مبانی اسلامی، از حقوق و فرصت نابرابر موجود که سنتا نسبت به آنان اعمال می شد رنج برده، آن را برنمی تافتند و به آن اعتراض داشتند. شرایطی که رسول خدا(ص) در مدینه به وجود آورد به زنان این جسارت و شجاعت را داد که به راحتی و بدون ترس نسبت به تبعیض جنسیتی اعتراض کنند. با رویی گشاده با آنان برخورد شد و پاسخ گرفته و از فعالیت منطقی خود نتیجه گرفتند، شرایطی که نه قبل از آن و نه بعد از آن دیگر تکرار نشد. آزادی و جسارت زنان صدر اسلام برای بسیاری از صحابه نزدیک پیامبر(ص) هم قابل تحمل نبود و آنان از پیامبرشکوه می کردند که چرا این اندازه به زنان میدان داده و آنان را جسور ساخته است. غافل از اینکه این آموزش قرآن بود که آنان هم از فرزندان بنی آدم هستند و بنی آدم کرامت دارد: «لقد کرمنا بنی آدم» (اسراء،70) کرامت انسان ها را تقوا تعیین می کند و آن را با انسانیت، اخلاق و پاکی محک می زنند نه با نژاد و جنسیت: «إن اکرمکم عندالله اتقاکم» (حجرات،13). قرآن زنان را نه تنها ضعیفه، ناقص العقل و ناقص الایمان نمی داند بلکه برخی را شاخص ایمان دانسته و همه را چنان دارای قدرت تشخیص می داند که پیامبر(ص) باید با آنان به این شرط بیعت کنند که هر سخن پیامبر(ص) را خود درست تشخیص دادند از آن نافرمانی نکنند: «و لا یعصینک فی معروف‏» (ممتحنه، 12) یعنی اگر فرمانی از پیامبر(ص) را منکر تشخیص دادند از آن پیروی نکنند بلکه به آن اعتراض کنند.