تدوین و اعتباریابی بسته روانی- آموزشی مبتنی بر استعاره برای تبیین و مفهوم سازی طرح واره های حوزه گوش به زنگی بیش از حد و بازداری

 به دلیل بومی نبودن منابع اصلی روانشناسی یکی از چالش‌های درمانگران ایرانی، نحوه ارایه مطالب و مداخلات روان‌شناختی به مراجعان است. طراحی و استفاده از استعاره‌های متناسب بافرهنگ و شرایط مراجع ایرانی به رفع این مسیله کمک می‌کند. این پژوهش با هدف طراحی و اعتبار یابی بسته روانی- آموزشی مبتنی بر استعاره‌ برای تبیین و مفهوم‌سازی طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه حوزه گوش‌به‌زنگی بیش‌ازحد و بازداری انجام‌شد.

 این پژوهش به صورت مطالعه کیفی و از نوع تحلیل محتوا با مشارکت 45 مراجعه کننده به دفتر فعالیت پژوهشگر در سال 1400 و 60 مشارکت‌کننده شبکه‌های اجتماعی در مقطع زمانی یک‌روزه انجام شد. روش نمونه‌گیری به صورت نمونه در دسترس بود. بر اساس مبانی طرح‌واره درمانی و بررسی کیفی استعاره‌های مراجعان و مشارکت‌کنندگان که محتوا و مضمونی طرح‌واره‌ای داشت، برای هر طرح‌واره حوزه گوش‌به‌زنگی بیش‌ازحد و بازداری پنج استعاره (درمجموع 20 استعاره) طراحی و تدوین شد و برای اعتباریابی در اختیار پنل متخصصان 13 نفری قرار داده شد تا علاوه بر روایی کیفی، روایی محتوایی به شیوه کمی نیز انجام شود. در اعتباریابی کمی از دو ضریب نسبی روایی محتوا و شاخص روایی محتوا استفاده شد.  

 از بین 20 استعاره طرح‌واره حوزه گوش‌به‌زنگی بیش‌ازحد و بازداری، 18 استعاره مقدار ضریب نسبی روایی محتوا و شاخص روایی محتوایی بالاتر از اندازه موردنیاز)54/0≤ CVR و 79/0≤ (CVI را به دست آورده و معتبر شناخته شد. برای کل بسته آموزشی مقدار ضریب نسبی روایی محتوا 88/0 و شاخص روایی محتوا 93/0 محاسبه شد.

نتیجه‌گیری:

 مطالعه نشان داد بسته روانی- آموزشی مبتنی بر استعاره‌ طراحی‌شده برای تبیین و مفهوم‌سازی طرح‌واره‌های حوزه گوش‌به‌زنگی بیش‌ازحد و بازداری معتبر است.