آثار رفاهی افزایش رقابت در بازار محصولات صادراتی (مورد مطالعه: محصول زعفران)

زعفران از جمله محصولات صادارتی غیرنفتی است که بیش از نیمی از بازار جهانی آن به ایران تعلق دارد. در دو دهه اخیر قیمت صادارتی محصول زعفران روند نزولی داشته است. ادامه این روند از طریق کاهش صادرات می تواند پیامدهای رفاهی مهمی بر روی تولیدکنندگان، صادرکنندگان و مصرف کنندگان داشته باشد. در همین راستا مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثرات رفاهی کاهش قیمت صادراتی زعفران در بازار جهانی بر روی گروه های یادشده صورت گرفت. ابزارهای تحلیلی مورد استفاده شامل توابع عرضه و تقاضای داخلی و عرضه صادرات می باشد که با استفاده از داده های سری زمانی دوره 1399-1359 برآورد گردید. یافته های مطالعه حاکی از اثر معنی دار کاهش قیمت صادراتی بر صادرات زعفران می باشد. مشخص شد که با کاهش قیمت صادراتی تولیدکنندگان و صادرکنندگان با زیان رفاهی مواجه می شوند اما رفاه مصرف کنندگان داخلی افزایش می یابد که البته این افزایش به مراتب کمتر از کاهش رفاه دو گروه دیگر است. تحلیل رفاهی نشان داد در بازار زعفران در صورتی که انحصار در بازار این محصولات به طور کامل از میان برود رفاه کل گروه های یادشده حدود 53 درصد کاهش خواهد یافت. پیشنهاد می شود پیش از آسیب دیدن تولیدکنندگان، برای این گروه به طور خاص برنامه های حمایتی تدارک دیده شود تا در صورت تغییر شرایط در بازار جهانی با حمایت از محصول امکان تداوم تولید فرآهم شود. تاکنون همواره قیمت صادراتی به مراتب بالاتر از قیمت داخل بوده است و صادرکنندگان توانسته اند سود کسب نمایند لذا برای حمایت از تولیدکنندگان انتقال درآمد از صادرکنندگان در قالب تشکیل صندوق حمایت از تولید می تواند به عنوان یک راهکار سیاستی باشد. این صندوق می تواند به عنوان وسیله ای برای کاهش نوسان درامد صادرکنندگان نیز مورد استفاده قرار گیرد.