بررسی اثر کوید 19 بر تجارت بین الملل: رهیافت شبکه

همه گیری کوید 19 با اثرات متعدد بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی جامعه بشری را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. تاثیر آن بر تجارت بین الملل بسیار زیاد بوده است به گونه ای که سازمان تجارت جهانی بیان می کند که "همه گیری کوید 19 نشان دهنده یک اختلال بی سابقه در اقتصاد جهانی و تجارت جهانی است، زیرا تولید و مصرف در سراسر جهان کاهش یافته است". بنابراین گسترش همه گیری عمومی کوید 19 موجب تغییرات قابل توجهی در حجم و ساختار تجارت بین کشورها گردیده که ارزیابی و بررسی کمی این تغییرات حایز اهمیت می باشد. از این رو در این مقاله به بررسی روابط تجاری بین ایران و سایر کشورها در شبکه تجارت جهانی قبل و پس از همه گیری کوید 19 پرداخته شده است. در این راستا، با استفاده از داده های 149 کشور طی دو سال 2018 و 2020 و به کار گیری روش شبکه و استفاده از الگوریتم کشف اجتماع لیدن، اجتماعات تجاری شناسایی و سپس با استفاده از شاخص های مرکزیت و تراکم موقعیت و جایگاه کشور در اجتماع تجاری آسیا-آفریقا بررسی شده است. با مقایسه ی ساختار شبکه ی تجارت طی دو سال 2018 و 2020 نتایج نشان می دهد با همه گیری کوید 19 ساختار روابط تجاری و موقعیت اکثر کشورها به ویژه کشور ایران به شدت تحت تآثیر قرار گرفته است به گونه ای که شاخص های مرکزیت قدرت، نزدیکی، بردار ویژه و شاخص تراکم در سال 2020 در مقایسه با سال 2018 کاهش یافته است که بیانگر کاهش سهم تجارت، تنزل اهمیت و جایگاه کشورها به ویژه کشور ایران است.