رویکرد منظر در مواجهه با پدیده فرهنگی راه و تاکید بر ادراک مسافران

نیاز انسان امروز به سفر با سرعت بالاتر، علوم مهندسی را بر آن داشته تا با افزایش مداخله در طبیعت، راه را تبدیل به پاره خطی میان مبدا و مقصد کند. مرور سابقه فرهنگی راه به ویژه در ایران، گویای جایگاه ویژه راه در اذهان مردمان گذشته است. راه با فعالیت گذشتگان عجین بوده و تمام عیار مفهوم سفر را برای ایشان معنا کرده است. گاهی کارکرد مذهبی و گاهی کارکرد تجاری بر آن حاکم بوده است. از طرفی راه، به عنوان فضای زیست برای گذشتگان دارای امکانات متعددی بوده تا به مسافرانش فرصت تجربه بهتری دهد. راه های جدید هیچ تناسبی با راه های قدیم نداشته، آنها را کنار زده و فرهنگ آنها را نیز نادیده می گیرند. به نظر می رسد که این رویکرد علوم مهندسی مدرن در مواجهه با پدیده راه نامناسب است. راه می تواند تبدیل به مقصد آگاهانه مسافران شود. مقصدی که بتواند انگیزه ای به مسافرانش داده تا آن را بارها تجربه کنند. راه اگرچه مولد مفهوم ارتباط است اما این مفهوم در تعریف پدیده راه نمی تواند شرط کافی باشد. پژوهش حاضر کیفی و برپایه تحلیل محتوای کیفی بوده و با بررسی اسناد کتابخانه ای، مرور نظریات پیشین اهل فن، همچنین مشاهده و تحلیل شرایط، ضمن تاکید بر کیفیت راه ها، به بررسی تاثیر و نقش بسزای رویکرد منظر در سطوح مختلف مطالعاتی پدیده راه می پردازد. زاویه نگاه متفاوت به پدیده راه و تاکید بر ضرورت مدیریت ادراکات انسان از محیط در سطح برنامه ریزی و سیاست گذاری راه، از جنبه های نوآوری این پژوهش است. به عنوان پیشینه این پژوهش نیز فعالیت هایی اخیرا در این زمینه انجام شده که از آن جمله می توان به ضوابط طرح منظر راه های کشور و انتشار مقالاتی در مورد منظر راه با تاکید بر جنبه های فرهنگی راه اشاره کرد.