ارزیابی رسالت تعاملی علم کلام با فلسفه در عصر حاضر
بنا بر تحولات علمی بعد از رنسانس و آغاز زمینه ظهور شبهات کلامی مرتبط با علوم تجربی، ضرورت دارد تا تعامل بین این علوم به شیوه ای علمی به دور از تعصب و جمود، احیا گردد؛ به گونه ای که هر علمی جایگاه حقیقی و رتبه علمی و شناختی خود را حفظ کند و مرز بندی هایی که دانشمندان علوم تجربی میان علوم ایجاد کرده اند، موجب دور افتادن علم کلام از روش فلسفی خود نگردد. به همین جهت، علم کلام در راستای رسالت اثبات و دفاع از عقاید لازم است به شیوه های نوین کلامی تجهیز گردد تا بتواند در برابر ادله طبیعت گرایان برای این نوع تمایزات جدید در علوم، پاسخ های مناسب ارایه دهد و این هدف بدون تحلیل جایگاه علم کلام و فلسفه و آگاهی از حیطه تعاملی این دو علم میسر نیست. بنابراین، عدم برقراری تعامل بین فلسفه نظری و علم کلام در برابر شتاب طبیعت گرایی هستی شناختی به سود الحاد، به معنای رضایت به تقسیم بندی های موجود است و باعث فروکاستن ارزش علم کلام و رابطه تعاملی آن با سایر علوم می گردد. پس از آن جا که تعامل از ناحیه نقاط مشترک در علوم برقرار می گردد، لازم است به چیستی و گستره موضوعی و روش و غایت علم کلام که تشکیل دهنده اجزای تعریف هر علمی است، نظری افکند تا ضمن آن، تعاملش با فلسفه را نیز مورد بررسی قرار داد. بدین سان روشن می گردد که علم کلام در روش عقلی اثبات عقاید، با روش فلسفی از عقاید دینی ادیان دفاع می کند و علم کلام نیز می تواند غایت فلسفه را با غایت علم کلام هم سو سازد و با این نحوه تعامل می توان بسیاری از شبهات وارده به ساحت عقاید دینی را که امروزه ناشی از خلط روشی علوم است، رفع کرد. بر این اساس روش فلسفی در علم کلام ضرورتی است که موضوع آن ایجاب می کند و از ضروری ترین روش های این علم در عصر حاضر محسوب می شود.
کلام اسلامی ، تئولوژی ، تعامل ، فلسفه ، مابعدالطبیعه
-
تحلیل عقلی فاعلیت ایجادی انسان در منظومه نظری اشاعره و پیروان حکمت متعالیه
فرانک بهمنی*، مسعوده فاضل یگانه، علی اله بداشتی
نشریه عقل و دین، بهار و تابستان 1402 -
خوانشی نو در فلسفه اخلاق: ارزیابی واقعگرایی اخلاقی در ادیان توحیدی
*
نشریه زبان و فرهنگ ملل، پاییز و زمستان 1402 -
رابطه ایمان و اختیار از نگاه علامه طباطبایی و پل تیلیخ
*، فرح رامین
نشریه پژوهش های عقلی نوین، بهار و تابستان 1403 -
معناشناسی آیه «تبیانا لکل شی ء» قرآن با تاکید بر آرای انسان شناختی علامه حسن زاده آملی
عصام سلمانیان*،
نشریه کلام پژوهی، پاییز و زمستان 1402