مطالعه محله میدان کهنه کاشان و بازخوانی مرکز محله تاریخی و مقایسه آن با محله میدان کهنه قم

بافت تاریخی ارزشمند کاشان با وجود آسیب های زیاد ناشی از تحولات شهری معاصر، کمتر مطالعه شده است و این موضوع در مورد هسته اولیه شهر و محله های مربوط به آن، نمود بیشتری دارد که سبب افزایش مداخلات و آسیب های مختلف به بافت محلات می شود. محله میدان کهنه به گمان نویسندگان، هسته اولیه تشکیل شهر تاریخی بوده که اطلاعات مستندی در مورد آن وجود ندارند؛ این محله، قرارگاه مسجد جامع کهن است که قدمت آن بر اساس کتیبه مناره آن، به سال 466 ه.ق. می رسد. این پژوهش قصد دارد ضمن بررسی ساختار، اجزا و فضاهای محله میدان کهنه، سیر تحول و تکامل این محله تاریخی را مطالعه کند. روش این تحقیق، اسنادی و تفسیری- تاریخی است؛ تلاش می شود بر پایه مطالعات میدانی، وضعیت موجود محله، عناصر شاخص و کاربری های آن معرفی شوند و بر اساس منابع معدود تاریخی موجود و نقشه های هوایی، وضعیت موجود و ساختار تاریخی مرکز محله شناسایی شود و سپس با محله هم نام خود در شهر قم مقایسه شود. نتایج پژوهش حاکی از این هستند که محله در مسیر معابر تاریخی شکل گرفته و مسجد جامع یکی از اجزای اولیه آن بوده که با تکامل تاریخی محله، توسعه یافته است؛ محله میدان کهنه احتمالا دارای یک میدان قدیمی به عنوان مرکز محله، در مجاورت مسجد جامع بوده که به تدریج از بین رفته است. مقایسه این محله با هم نام خود در قم، موید این نکته است که هر دو محله در گذشته دارای میدان و کاربری های نسبتا مشابه در اطراف آن بوده اند که به مرور زمان، میدان از بین رفته و جای خود را به گذر و کاربری های دیگر داده است.