برآورد ارزش اقتصادی کارکرد حفظ و نگهداری عناصر غذایی خاک در بوم سازگان جنگلی زاگرس (مطالعه موردی: منطقه دالاب ایلام)

در این پژوهش یکی از مهم ترین کارکردها و خدمات جنگل، کارکرد حفظ و نگهداری عناصر غذایی خاک در جنگل های حوزه آبخیز دالاب در استان ایلام ارزش گذاری شده است. ابتدا میزان فرسایش و رسوب در منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل پسیاک اصلاح شده در وضعیت موجود بررسی شد. در این پژوهش با تدوین دو سناریو مبنی بر تبدیل جنگل طبیعی (فعلی) با تاج پوشش متوسط 30 تا 50 درصد به زمینی بدون پوشش درختی از طریق امتیازدهی به مدل، تغییرات در میزان فرسایش و رسوب تخمین زده شد. در ادامه با انجام نمونه برداری از خاک و تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی میزان مواد مغذی خاک تعیین شد. سپس با در نظر گرفتن اختلاف میزان فرسایش در وضعیت جنگل طبیعی (فعلی) با تاج پوشش متوسط 30 تا 50 درصد و زمین بدون پوشش درختی، مقدار هر یک از عناصر مغذی در خاک و همچنین مقدار هدر رفت عناصر مغذی خاک محاسبه شد. با به کارگیری روش هزینه جایگزینی، ارزش خدمت نگهداری از مواد مغذی خاک اکوسیستم جنگلی برآورد شد. نتایج نشان داد جنگل مورد مطالعه می تواند سالانه 2/52 تن فسفر، 35/55 تن پتاسیم و 251/96 تن نیتروژن در سال به ارزش تقریبی 2,275,700 میلیون ریال در سال را حفظ کند و از هدر رفتن آن در اثر فرسایش جلوگیری کند. همچنین ارزش هر هکتار از جنگل برای این کارکرد 88/13 میلیون ریال برآورد شد. برآورد ارزش این خدمت اکوسیستمی در جنگل های زاگرس حاکی از نقش بسیار موثر اکوسیستم های جنگلی در کنترل فرسایش و حفاظت از مواد مغذی خاک است.