مدل یابی معادلات ساختاری رابطه استیگمای اجتماعی سرطان و عادت واره ذهنی سرطان در مراقبین خانوادگی بیماران سرطانی

در جوامع باورهای نادرست پیرامون بیماری سرطان، موجب بروز داغ ننگ شده و مراقبت های بهداشتی درمانی بیماران را تضعیف می کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر عادت واره های ذهنی سرطان بر استیگمای اجتماعی سرطان در بین مراقبین خانوادگی بیماران سرطانی بود.

روش پژوهش پیمایشی بوده و جامعه ی آماری شامل مراقبین خانوادگی بیماران سرطانی در بیمارستان های شهر تهران در سال 1401 بود. حجم نمونه 384 نفر بود که با مراجعه به بیمارستان های موردمطالعه، به روش نمونه گیری دردسترس از نوع طبقه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه استاندارد cancer stigma index و پرسش نامه محقق ساخته عادت واره سرطان بود. داده ها از طریق آزمون های هم بستگی، تفاوت میانگین، تحلیل مسیر و مدل یابی معادلات ساختاری در برنامه  Spss و Amos مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

نتایج پژوهش نشان داد بین استیگمای سرطان (با ابعاد دگرگریزی، خودگریزی، رهاشدگی) و عادت واره ی سرطان (با ابعاد افسون گرایی، درمان گریزی) رابطه وجود دارد. طبق مدل مسیر، عادت واره 6/19 درصد از تغییرات استیگما را تبیین می کند. هم چنین، افسون گرایی و درمان گریزی با ضریب تاثیر 29/0 و 25/0 به ترتیب بیش ترین و کم ترین سهم را در تبیین استیگما داشتند. نتایج آزمون مدل معادلات ساختاری نیز حاکی از برازش مناسب مدل مفهومی ارایه شده بود (973/0=GIF، 067/0=Rmsea، 958/0=Cfi).

مراقبین بیماران سرطانی به عنوان حامیان اصلی بیمار، همواره تحت تاثیر کلیشه های فرهنگی نادرست جامعه قرار دارند. شناسایی ابعاد مختلف عادت واره ها (به ویژه بعد افسون گرایی)، توجه بیش تر به بعد رهاشدگی استیگما، توجه به نقش آموزش و آگاهی در کاهش باورهای نادرست و تعامل بیش تر با بیماران، نقش به سزایی در کاهش استیگمای سرطان داشته و تحمل درد و رنج سرطان را برای مبتلایان آسان می کند.