تجزیه و تحلیل عوامل موثر بر سلامت جنگل براساس رویکرد یکپارچه DEMATEL-ANP (DANP) در حوضه آبخیز ماسوله، استان گیلان

شاخص های سلامت جنگل گستره وسیعی از شاخص های فیزیکی محیط زیستی مانند اندازه گیری های اقلیمی و اکولوژیکی و سوابق مربوط به اقدامات انسانی و شیوه های مدیریتی در بوم سازگان های جنگلی را در بر می گیرد. هدف این پژوهش، بررسی روابط مابین شاخص های سلامت جنگل در تیپ جنگلی راش آمیخته شامل تنوع گونه های درختی، شرایط تاج درخت، شرایط تنه درخت، خشک دار و زادآوری در سیمای سرزمین جنگلی در حوضه آبخیز ماسوله در استان گیلان است.

در این پژوهش، چگونگی روابط شاخص های سلامت جنگل در منطقه پژوهش با استفاده از رویکرد ترکیبی DEMATEL-ANP (DANP) بررسی شده است. جمع آوری داده ها براساس دو پرسشنامه محقق ساخته انجام پذیرفت که روایی و پایایی آنها به ترتیب با روایی محتوایی و آزمون مجدد بررسی شده است. در نهایت مطابق نظر خبرگان، مهم ترین شاخص های ورودی در روش DEMATEL و شاخص های خروجی در روش ANP رتبه بندی شدند. در این پژوهش از تعداد نمونه دوازده نفر از خبرگان استفاده شد.

نتایج DEMATEL حاکی از اهمیت نقش شاخص زادآوری در وضعیت سلامت جنگل در منطقه پژوهش است و شاخص مذکور با بیشترین اثرپذیری شناسایی شده است. دو شاخص تنوع درختی و خشک دار نیز دارای اثرپذیری زیاد نسبت به دیگر شاخص های بررسی شده است. همچنین شاخص های تنوع درختی و شرایط تاج نیز با بیشترین اثرگذاری شناسایی شده اند .براساس نتایج رتبه بندی معیارها در ANP، معیار تنوع درختی در مقایسه با دیگر معیارها تاثیر مهم تری بر سلامت جنگل دارد. افزون بر این، نهال سالم، خشکیدگی تاج و خشک دار سرپا از مهم ترین زیرمعیارها در مقایسه با دیگر زیرمعیارها در منطقه پژوهش هستند.

این نتایج می تواند اثر مهمی در افزایش آگاهی درباره عوامل موثر بر وضعیت سلامت جنگل ها و علل جنگل های ناسالم داشته باشد و نیز به سیاستگذاران کمک کند تا شناسایی اقدامات مناسب برای حفظ و بهبود سلامت جنگل و در نتیجه افزایش پایداری بوم سازگان های جنگلی را امکان پذیر کنند.