بررسی تاثیر بارداری ناخواسته بر شاخص های آنتروپومتریک نوزادان در هنگام تولد در مادران باردار جمعیت حاشیه نشین بندرعباس: مطالعه کوهورت آینده نگر با رویکرد علیتی

بارداری ناخواسته به بارداری اطلاق می گردد که زوجین برای آن برنامه ریزی نکرده باشند. پیامدهای بارداری ناخواسته برای مادر و فرزند جدی بوده و ممکن است باعث بی توجهی ناخوداگاه به سلامت جنین شود و کیفیت رفتارهای مراقبتی را تحت تاثیر قرار دهد که این امر می تواند منجر به پیامدهای منفی مانند وزن کم نوزاد در زمان تولد شود. لذا هدف از این مطالعه تعیین تاثیر بارداری ناخواسته بر شاخص های آنتروپومتریک بدو تولد در جمعیت حاشیه نشین بندرعباس بود.

پژوهش حاضر بخشی از داده های پروژه کوهورت آینده نگر مادران باردار مناطق حاشیه نشین شهر بندرعباس در سال 1395 می باشد. از 1351 زن باردار پروژه کوهورت مذکور، 825 نفر در این پژوهش بررسی شدند،که برای گروه مواجهه 132 نفر و گروه عدم مواجهه با توجه به نسبت بارداری ناخواسته در داده های اصلی، 693 نفر در نظر گرفته شد. در این مطالعه پیامدها شامل وزن، قد و دور سر نوزاد در بدو تولد و مواجهه اصلی شامل بارداری ناخواسته مادر تعریف شده است. اندازه گیری بارداری ناخواسته و متغیرهای مخدوش گر از طریق پرسشنامه و مصاحبه حضوری در اولین ویزیت کوهورت در دوران بارداری مادر تکمیل شدند. متغیرهای مخدوشگر برای هر پیامد مورد بررسی با رویکرد علیتی و با استفاده از نرم افزار dagitty بررسی و اطلاعات جمع آوری شده در نرم افزار SPSS ورژن 24 ذخیره شد. در تحلیل های تک متغیری جهت بررسی ارتباط شاخص های آنتروپومتریک با مشخصات فردی از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t مستقل و تحلیل واریانس یکطرفه و در تحلیل های چندمتغیری از رگرسیون خطی چندگانه استفاده گردید.

در مطالعه حاضر از کل 1351 بارداری، 219 مورد بارداری (16/2 درصد) ناخواسته بود. میانگین سن مادران در بارداری ناخواسته و بارداری خواسته به ترتیب برابر با (49/6±23/29) و (31/5±98/26) سال بود. میانگین و انحراف معیار وزن و قد و دور سر نوزادان برای بارداری خواسته به ترتیب (501/11±3059/24) گرم، (3/11±48/52) سانتی متر و (2/22±33/80) سانتی متر و در بارداری ناخواسته به ترتیب (477/11±3080/17) گرم، (2/65±48/63 سانتی متر و (1/92±33/82) سانتی متر محاسبه گردید. همبستگی های مثبت معنی دار آماری در حد ناچیز بین وزن نوزاد و سن مادر (0/041=P،0/056=r)، سن پدر (0/008=P، 0/370=r) و BMI مادر وجود داشت (0/001>P،0/159=r). هم چنین همبستگی های مثبت معنی دار اما در حد ناچیز بین BMI مادر با قد نوزاد (0/022=P، 0/062=r) و دور سر نوزاد وجود داشت (0/001>P، 0/102=r). نتایج رگرسیون خطی چندگانه نشان داد، شواهدی مبنی بر ارتباط بین بارداری ناخواسته و وزن نوزاد وجود ندارد (58/3 تا 91/3- :CI 95 درصد، 16/5-=(b؛ که نتایج مشابهی نیز برای قد (0/47 تا 0/47- :CI 95 درصد، 0/01-=(b و دور سر (0/34 تا 0/32- :CI 95درصد، 0/01=(b یافت شد.

در مطالعه حاضر نتایج بیانگر عدم وجود شواهد قوی مبنی بر ارتباط بین بارداری ناخواسته و کم وزنی، کوتاه قدی و کم بودن دور سر می باشد. نتایج مطالعات در این زمینه متناقض است که می تواند به دلیل تفاوت در طراحی مطالعه، روش های کنترل متغیرهای مخدوش کننده و تفاوت جمعیت مورد مطالعه و سایر عوامل باشد.