قدرت سرکوب و خشونت دولتی: مطالعه موردی رژیم پهلوی دوم

طی سال های 1332 تا 1357 محمدرضا پهلوی از شیوه حفظ ثبات سیاسی از طریق زور و سرکوب استفاده کرد. رژیم وی هم مانند پدرش، سرانجام متکی به درآمد های نفتی و ارتش شد؛ حتی در جایگاه وابستگی شدیدتری به آمریکا قرار داشت. بر این اساس در این مقاله، خشونت رژیم پهلوی در سه بعد سیاسی، فرهنگی، اجتماعی بررسی شده است و ابزارهای خشونت نیز به دودسته اطلاعاتی - امنیتی و نظامی تقسیم شده است، با رویکرد توصیفی و تحلیلی: در پی پاسخ این پرسش هستیم که قدرت سرکوب و خشونت در رژیم پهلوی به چه شکلی بوده است؟ در پاسخ این فرضیه مطرح می شود که فروپاشی رژیم پهلوی دوم، با میزان و ابعاد به کارگیری ابزار قدرت سرکوب و خشونت این رژیم در ارتباط است. این نوشتار بنا روش کیفی مبتنی بر تحلیل اسنادی و ابزار آن داده های تاریخی، به ویژه متن خوانی و فیش برداری است که با استفاده از نرم افزار ویزیو انجام گرفته است. تنظیم شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که رژیم پهلوی دوم، همچون پهلوی اول برای حفظ قدرت و منافع شخصی خود، به سرکوب و خشونت متوسل شد؛ در همه ابعاد خشونت سیاسی، فرهنگی، اجتماعی از طریق دستگاه ارتش و ساواک و کمیته مشترک ضدخرابکاری به اجرای این برنامه ها در جهت منافع خود استفاده کرد؛ در نتیجه برخلاف برخی از نظریه های غربی به ویژه نظریه ماکیاولی که استفاده از هر نوع ابزار زور و خشونت را در راستای حفظ و تداوم قدرت حاکم لازم می دانند؛ بکارگیری عوامل مختلف سرکوب و خشونت، باعث فروپاشی رژیم پهلوی دوم و پیروزی انقلاب اسلامی در 22 بهمن سال 1357 شد.