بررسی تنوع ویژگی های ریشه در لاین های نخود (Cicer arietinum L.)

نخود یکی از مهم ترین حبوبات در ایران و در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است. بخش مهمی از موفقیت تولید در مناطق دارای تنش خشکی به جذب موثر آب و عناصر غذایی توسط سیستم ریشه ای کارآمد وابسته است. مطالب زیادی در ارتباط با تیپ مطلوب گیاهی و ساختار هندسی گیاه به رشته تحریر در آمده است، اما اطلاعات در مورد رشد و نمو ریشه بسیار اندک است. به منظور ارزیابی صفات ریشه 39 لاین نخود، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام انجام شد. پس از گذشت 30 روز از سبز شدن بذور، 16 ویژگی ریشه اندازه گیری شد. یافته های این مطالعه نشان داد که ویژگی های ریشه دارای دامنه تنوع بالایی در بین لاین های نخود مورد مطالعه بودند. نتایج نشان داد که تفاوت زیادی بین بیشترین و کمترین حجم ریشه وجود دارد (19و 43/4 سانتی مترمکعب). در میان لاین های مورد مطالعه، لاینFLIP07-20C  بیشترین طول ریشه، تراکم طول ریشه و محتوای آب ریشه را دارا بود. لذا، می تواند ضمن استفاده از آب موجود در حجم وسیع تری از نیم رخ خاک، از عناصر غذایی بیشتری نیز در طول دوره رشد بهره مند گردد و در برابر شرایط تنش خشکی تحمل بهتری از خود بروز می دهد. از آنجا که حجم ریشه نیز از مهم ترین ویژگی‎های گیاه به منظور جذب آب و مواد غذایی است و نسبت حجم ریشه به اندام های هوایی می تواند یکی از مهم ترین شاخص های پیش بینی شده برای میزان تنفس و جذب آب باشد، لاین FLIP07-31C با دارا بودن بیشترین حجم ریشه می تواند تحمل خوبی در برابر شرایط تنش خشکی داشته باشد. از داده های به دست آمده در مورد ویژگی های ریشه لاین های مورد مطالعه می توان به منظور اصلاح لاین های مقاوم به خشکی نخود استفاده کرد.