بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های مختلف گندم با استفاده از روش های آماری چندمتغیره

گندم (.‏Triticum aestivum L‏) از نظر اهمیت و میزان تولید در بین غلات رتبه اول را دارد.‏‎ هدف از انجام این مطالعه بررسی تنوع ژنتیکی بین ارقام گندم بهاره به منظور استفاده در برنامه های به نژادی می باشد.

روش پژوهش: 

به این منظور 32 رقم گندم بهاره کشت شده در مزرعه آموزشی- پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال زراعی 1401-1400، با استفاده 12 صفات مرتبط با کیفیت دانه و آرد موردارزیابی قرار گرفتند.

نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که پنج مولفه اول دارای ریشه مشخصه ‏بالاتر از یک بودند، که در مجموع 05/89 درصد از تنوع بین صفات را تببین ‏نمودند. هم چنین، نتایج حاصل از ‏تجزیه کلاستر ژنوتیپ های موردمطالعه را به چهار گروه تقسیم کرد. براساس ‏نتایج به دست آمده ارقام موجود در گروه اول که همگی ایرانی بودند از نظر ‏صفات گلوتن دانه، گلوتن آرد و پروتئین آرد دارای بالاترین مقادیر بودند. ‏گروه دوم که شامل ژنوتیپ های کشور عراق بود از نظر صفات رطوبت دانه و ‏ایندکس دارای بالاترین مقادیر و از نظر صفات پروتئین آرد، فالینگ نامبر و ‏هکتولیتر دارای کم ترین مقدار بودند.‎‏

ارقام گندم بهاره موردمطالعه تنوع ژنتیکی ‏بالایی را از نظر صفات بررسی نشان دادند. به طوری که با استفاده از نتایج به دست آمده می توان والدین مناسبی براساس صفت موردنظر، برای تلاقی های بین ارقام در برنامه های اصلاحی آینده انتخاب کرد.