پارامترهای ژنتیکی، پایداری و انتخاب ژنوتیپ های عدس در شرایط دیم به صورت کاشت پاییزه با استفاده از روش های BLUP ، WAASB و AMMI

ادغام دو روش ارزیابی پایداری بهترین پیش بینی های‎ نااریب خطی (BLUP) و AMMI در آزمایش‎های ناحیه ای بر پایه شاخص پایداری میانگین وزنی نمرات مطلق (WAASB)، به ارزیابی بهتر ژنوتیپ‎های گیاهی کمک می‎کند. در پژوهش حاضر پایداری13 ژنوتیپ پیشرفته و ارقام عدس، در سه منطقه خرم آباد (لرستان)، زنجیره (ایلام) و سرارود (کرمانشاه) طی سه سال زراعی (401-1398) در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور ارزیابی برهمکنش ژنوتیپ × محیط، دو روش AMMI و BLUP با معرفی دو شاخص WAASB و WAASBY تلفیق شدند و پایداری عملکرد ژنوتیپ‎ها با رسم نمودارهای گوناگون ارزیابی گردید. با توجه به معنی‎دار بودن برهمکنش ژنوتیپ × محیط بر پایه نتیجه آزمون درست نمایی نسبی (LRT)، امکان تجزیه داده‎ها به روش BLUP وجود داشت. بر این اساس بالاترین عملکرد دانه پیش بینی شده با روش BLUP مربوط به ژنوتیپ 12 و پس از آن ژنوتیپ‎های 6 ، 4، 3، 5 و 9 بودند که عملکرد دانه پیش بینی شده بیشتر از میانگین کل داشتند. به منظور فراهم کردن امکان گزینش همزمان بر اساس عملکرد و پایداری، با تلفیق دو شاخص عملکرد دانه و پایداری (WAASB)، شاخص WAASBY بدست آمد. با در نظر گرفتن سهم 50 درصد برای هر یک از دو جزء عملکرد و پایداری، 7 ژنوتیپ دارای WAASBY بالاتر از میانگین بودند. مقدار WAASBY به ویژه در مورد ژنوتیپ‎های 6،3 ،5 و 2 به طور قابل توجهی بالاتر از سایر ژنوتیپ‎ها بود و بر اساس عملکرد دانه و پایداری به عنوان بهترین ژنوتیپ‎ها شناسایی شدند.