بررسی تغییر در الگو و سطح مرگ و میر ناشی از سرطان و تاثیر آن در افزایش امید زندگی ایران در دو دهه اخیر (سال های 1379 و 1398)

بیش از یک دهه است که با افزایش فوت های ناشی از انواع سرطان ها، این علت به دومین علت فوت ایرانیان تبدیل شده است. در پژوهش حاضر، تغییرات در سطح و الگوی مرگ ناشی از سرطان ها در کشور و تاثیرات آن بر شاخص امید زندگی در بدو تولد مورد بررسی قرار گرفت.

در این مطالعه، داده های مرگ و میر کل و مرگ و میر ناشی از سرطان ها برای کل کشور بر حسب سن و جنسیت در سال های 1379 و 1398 از مطالعه جهانی بار بیماری ها (Global Burden of Disease یا GBD) در سال 2019 گرفته شد. پس از محاسبه میزان فوت بر حسب سن و جنسیت، با استفاده از تکنیک جدول عمر، امید زندگی در بدو تولد برای همه سنین در سال های 1379 و 1398 محاسبه گردید. سپس با استفاده از تکنیک تجزیه Arriaga، سهم سرطان ها در تغییرات امید زندگی در بدو تولد به دست آمد.

سهم سرطان ها از میزان مرگ مردان و زنان کشور در سال 1398 در مقایسه با سال 1379 در همه گروه های سنی و در هر دو جنس افزایش یافته است. سهم مرگ های ناشی از سرطان ها در تغییرات امید زندگی کشور حدود 1/0- گزارش گردید. از بین انواع سرطان ها، هم در بین مردان و هم در میان زنان، سرطان معده (04/0 سال) بیشترین تاثیر مثبت را بر امید زندگی داشت. در هر دو جنس، سرطان ریه یکی از عوامل کاهنده امید زندگی در کشور به ویژه در سنین میانسالی و سالمندی بود.

با توجه به تغییرات ساختار سنی جمعیت در ایران، انتظار می رود که روند افزایش فوت های ناشی از سرطان تداوم داشته باشد. بنابراین، سرطان به عنوان بخشی از بیماری های غیر واگیر، یک مشکل خاص سلامتی در ایران مطرح شده است و در دهه های آینده مشهودتر خواهد شد که باید به صورت همه جانبه مورد توجه قرار گیرد.