ارزیابی خلاء عملکرد گندم و کلزا با استفاده از روش آنالیز خط مرزی (BLA) در شهرستان خرمشهر

این پژوهش به منظور مستندسازی فرایند تولید مرتبط با مدیریت زراعی 60 مزرعه گندم و57 مزرعه کلزا با تنوع در سطح زیرکشت، عملیات زراعی و میزان عملکرد براساس اطلاعات مراکز خدمات و پایش مستمر در سال زراعی 1398-1397 انجام شد. اطلاعات مورد نیاز مربوط به مزارع (موقعیت و وضعیت زهکشی)، مدیریت زراعی شامل عملیات تهیه زمین (نوع ادوات، نوع، تعداد و زمان شخم و دیسک)، رقم مورد استفاده (نحوه ضدعفونی بذر، میزان بذر و وسیله کاشت)، زمان کاشت، کود (نوع کود، میزان کود، و زمان مصرف کود پایه و سرک)، مبارزه با آفات، بیماری ها و علف های هرز (میزان مصرف و نوع سموم مصرفی)، تعداد، میزان و زمان آبیاری (روش های آبیاری سنتی و تحت فشار) و مسائل مربوط به برداشت (نوع ادوات، زمان برداشت و میزان عملکرد) از طریق پرسشنامه از کشاورزان و یا مشاهده و اندازه گیری تکمیل و در پایان فصل رشد میزان عملکرد واقعی برداشت شده توسط کشاورزان ثبت گردید. در این مطالعه خلاء عملکرد به روش آنالیز خط مرزی و با رسم پراکنش داده های عملکرد در مقابل متغیرهای مختلف مدیریتی و بیشترین عملکردها در سطوح مختلف هر نهاده یا مدیریت خاص انتخاب شد. با استفاده از این روش میانگین عملکرد، عملکرد قابل حصول و خلاء عملکرد گندم به ترتیب 3654، 4839 و 1185 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده های مورد بررسی مزارع گندم نشان داد که جهت رسیدن به عملکرد قابل حصول به مصرف 258 کیلوگرم در هکتار بذر، استفاده از رقم مهرگان، تاریخ کاشت تا 24 مهرماه، کاربرد 280 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن، مصرف حداقل 100 کیلوگرم در هکتار کود فسفر، حداقل 6 بار آبیاری و استفاده از حداقل 70 کیلوگرم کود پتاسیم نیاز است. همچنین متوسط عملکرد کشاورزان کلزاکار 2063 کیلوگرم بود که با بهبود مدیریت زراعی می توان به عملکرد 2939 کیلوگرم در هکتار دست یافت و برای این منظور مصرف حداکثر هفت کیلوگرم بذر در هکتار، تاریخ کاشت حداکثر تا 17 آبان، استفاده از حداقل 300 کیلوگرم کود نیتروژن، کاربرد حداقل 42 کیلوگرم کود فسفر و استفاده از رقم هایولا50 لازم است. بر اساس یافته های این پژوهش درصد خلاء عملکرد در گندم 5/31 درصد و کلزا 48 درصد بود که نشان دهنده تاثیرپذیری بالای گندم و کلزا نسبت به استفاده از روش های مدیریتی مناسب دارد.