مطالعه اثر مهاری چای سیاه (Camellia sinensis) بر رشد باکتری استرپتوکوکوس پیوژنز و مقایسه آن با چای سبز در محیط آزمایشگاه(in vitro)

هر چند نتایج حاصل از تحقیقات در مورد اثر ضد میکروبی چای سبز در دسترس است، اما اثر مهار کننده چای سیاه بر رشد باکتری ها از جمله استرپتوکوکوس پیوژنز کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف از انجام این مطالعه، ارزیابی اثر مهاری چای سیاه بر رشد باکتری استرپتوکوکوس پیوژنز هم به طور مستقل و هم در واکنش متقابل با برخی آنتی بیوتیک های رایج برای درمان عفونتهای استرپتوکوکی و مقایسه آن با چای سبز در آزمایشگاه بود.

عصاره چای سیاه و سبز به روش پرکولاسیون، تهیه و خشک شد. سپس غلظتهای مختلف عصاره تهیه و ظرفیت تام آنتی اکسیدانی آن توسط درصد مهار اکسیداسیون معرف ABTS و احیای رادیکال آن توسط عصاره های 1ml/mg چای سیاه و سبز در 37°C اندازه گیری شد. باکتری در محیط مایع در معرض غلظتهای مختلف عصاره ها قرار داده شد و قابلیت زیست آنها در زمانهای متفاوت با انتقال به محیط جامد و شمارش کلنی های حاصله ارزیابی شد. در مرحله بعد، اثر متقابل عصاره های چای سیاه و سبز با برخی از آنتی بیوتیک های رایج برای درمان عفونتهای گرم مثبت به روش آزمون حساسیت باکتریایی (آنتی بیوگرام) با دیسک مطالعه شد. آزمون آنتی بیوگرام به روش دیسک برای دیسک های آلوده به عصاره 11 بار در روزهای مختلف انجام شد. از روی میانگین قطر هاله های کلنی، اثر مهاری رشد، محاسبه شد. برای آنالیز آماری از آزمونهای ویلکاکسون و کروسکال والیس استفاده شد.

ملاحظه شد که توان آنتی اکسیدانی عصاره چای سبز در مقایسه با عصاره چای سیاه به طرز معنی داری بالاتر است (p<0.001). افزودن 1.25mg عصاره چای سبز به دیسک های استاندارد آنتی بیوگرام، هر چند با آمپی سیلین به طور وابسته به دوز اثر سینرژیستیک داشت، بر آموکسی سیلین، بی تاثیر بود و بر سفالکسین اثر مهاری داشت. با افزودن دوز عصاره چای سبز به 2.5mg قطر هاله مهار رشد در برابر سفالکسین به حد پایه بازگشت و در برابر آموکسی سیلین حتی از آن نیز فراتر رفت (0.001>p). افزودن عصاره چای سیاه، موجب افزایش اثر ضد باکتریایی آمپی سیلین در لوله آزمایش (in vitro) شد و این اثر در دوز 2.5mg معنی دار بود (0.001>p). با آنکه افزودن 1.25mg عصاره چای سیاه، اثر ضدباکتریایی آموکسی سیلین و سفالکسین را مهار می کرد (0.001>p) این اثر مهاری با افزایش دوز عصاره به 2.5mg به طرز معنی داری کاهش می یافت (0.001>p) اما قطر هاله مهار رشد باکتریایی همچنان از سطح پایه کمتر بود (0.001>p).

به نظر می رسد که اولا اثر مهاری چای مستقیما به توان آنتی اکسیدانی آن مربوط است و ثانیا پلی فنل های چای در شرایط خاص با تولید پر اکسید هیدروژن به صورت پرواکسیدان عمل کرده و از این طریق، اثر مهاری خود را بر رشد باکتری اعمال می کنند. یافته های این مطالعه نشان داد که مصرف چای سبز و سیاه در غلظتهای بالا یا مکمل پلی فنل های حاصل از آن می تواند به عنوان درمان کمکی در بیماران تحت درمان با آنتی بیوتیک ها مطرح باشد.